Bergen op Zoom wordt samen met Breda en Den Bosch gerekend tot de drie traditionele carnavalssteden, omdat ze de oudste vieringen kennen van Brabant. In Bergen is dat ook goed merkbaar. Het lijkt alsof iedereen meedoet. Zelfs de kerktoren, de Peperbus.

Tiktokker
Het feest roept verhuisde en uitgewaaierde krabben altijd terug, zoals Paul de Waal uit de buurt van Utrecht. Hij rijdt in de tijd voor de carnaval drie keer per week naar zijn stadje."Ik bouw al sinds mijn twaalfde aan een wagen. In de loods bij bouwclub WIJ heb ik veel geleerd. Werken met piepschuim, verven."

"Ik word hier omringd door allerlei soorten bouwers: van professor tot putjesschepper. Bijzonder dit jaar is dat we een 3D-printer delen van een pop lieten frezen. Het is een tiktokkende jongere," lacht De Waal.

Hij en zijn club zitten op het Konterscherp, een verzamelplaats met loodsen in het havengebied, tussen zo'n elf clubs met namen als Variant, De Leutige Krabben en de Spruiten van Nuijten.

Draak
Bouwclub Agge mar leut et bouwde zowat drie jaar aan de wagen. "We hebben een draak van een wagen gemaakt", zegt Niels Proost. "Vijftienduizend schubben, van hout en schuimrubber." Ook De Vlaojestaampers uit Welberg maakten een draak.

In de oprocht rijden meer deelnemers van buiten de stad mee. De Waterstraot in Halsteren bouwde Bozaltus, de schepper van de leut. "Het gewone volk komt naar zijn troon en brengt offers, in ruil voor de leut. Onderin de kerker zit de vijand gevangen, dat is het chagrijn," zegt Casper Eggermont, de ontwerper trots. Hun wagen weegt drie ton.

Schapen
De buren van 't Vagevuur in Halsteren bouwden een vrolijke wagen vol schapen. " We vinden het vooral een wagen waar de leut vanaf spat", zegt Mark Hack.

In Bergen draait alles om de traditie. Bergen viert geen carnaval maar vastenavend. Ze verwijzen daarmee naar de middeleeuwse oorsprong van het feest. Dat wordt hier al gevierd sinds in ieder geval 1413, blijkt uit een oude rekening aan een fluitspeler die ooit is teruggevonden in het archief. Op 6 januari 1946 werd in Bergen op Zoom de Stichting Vastenavend opgericht, na Den Bosch (1882) en Breda (1936) de derde met georganiseerd carnaval in Brabant.

Prei en spruiten
Hier kennen ze geen alaaf of raad van elf, maar wel aggemarleutet en de boerenploeg. Geen hossen maar dweilen. Geen pakken van Supermario of roodkapje maar gewoon een gordijntje. Zo van die witte vitrages. En prei, spruiten en een lampenkap op je hoofd. En vooral: maskers.

Die historische Bergse kenmerken zijn goed zichtbaar in het aanloop naar de optocht, de kop van de stoet. Dat is het 'offisjeel gedeelte'. Van Steketee tot de Blauwe Schuit met narrekes en van het ezelskarreke tot de prinsewage.

Daarna begint de optocht eigenlijk pas echt en zien we wat er dit jaar allemaal gebouwd en geknutseld is in de hele stad en de omgeving.

De optocht in Bergen op Zoom Krabbegat is dinsdagmiddag live mee te beleven bij Omroep Brabant dat de hele carnaval Roeptoetgat heet. Vanaf 14.15 uur.