Het fysiek bouwen van nieuwe huizen duurt ongeveer een jaar, maar de procedures die daaraan vooraf gaan nemen veel meer tijd in beslag. Het gaat dan om het bepalen waar en wat er precies gebouwd moet worden, met welke kwaliteiten en onder welke voorwaarden.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken wil onderzoeken of die voorbereidingsprocedure sneller kan. Door zoveel mogelijk stappen tegelijk te zetten, in plaats van achter elkaar. Het gaat dan om rekenen, tekenen, onderzoeken en juridisch vastleggen. Locatie Orthen-d’n Herp, de plek waar vroeger sociaal werkbedrijf Weener XL zat in Den Bosch, is gekozen als één van de vier landelijke proefprojecten.

“We zijn als gemeente gewend om bij elk woningbouwproject dezelfde stappen achter elkaar te doorlopen. Er is wel eens geopperd om de werkwijze om te gooien of efficiënter te maken, maar dat doe je niet zomaar”, zegt wethouder Slikker. "Het is fijn dat het ministerie ons helpt met kennis en geld om te onderzoeken of en hoe dat wel kan."

Normaal duurt het proces vanaf de tekentafel totdat de bewoners de sleutel krijgen van hun huis zeven tot tien jaar. Dat komt omdat gemeenten zich moeten houden aan veel wetten en regels. Zo moet er onder meer worden gekeken naar de kwaliteit en plek van de huizen, geluids- en verkeeroverlast en bezwaren van omwonenden.

"De grootste vertraging zit vaak in het voortraject. Bijvoorbeeld door een gemeenteraad of omgeving die het niet eens zijn met de ontwerpplannen. Als je de stappen tegelijktijdig doorloopt en hen meeneemt in het proces, dan kan je een woningbouwproject zeker met de helft versnellen", zegt Edwin Waelput, docent bouwkunde aan de Avans, .

Het doel van de gemeente Den Bosch is om binnen maximaal drie tot vier jaar 300 betaalbare huizen te bouwen in Orthen. "Dat klinkt nog steeds lang, maar dat is het hoogst haalbare. Als het proces nog korter zou worden, dan kunnen we de goede kwaliteit niet meer bieden", zegt Slikker.

De Bossche wethouder wonen hoopt dat de gemeente kan leren van het proefproject. "Door de wooncrisis moeten we in Den Bosch de komende tien jaar meer dan tienduizend woningen bouwen. Dat betekent ongeveer duizend woningen per jaar. Stel dat je zo’n capaciteit in een kortere periode kan realiseren, dan kom je veel sneller tegemoet aan de vraag van al die woningzoekenden”, zegt Slikker.

Volgens bouwkundedocent Waelput is versnelde nieuwbouw niet de oplossing voor het woonprobleem, maar het kan wel helpen om dit probleem te verkleinen. "Het zorgt wel voor een kettingreactie. Als er bijvoorbeeld sneller nieuwe appartementen worden gebouwd, kan dat ervoor zorgen dat ouderen eerder hun grote eengezinswoning vrijmaken voor woningzoekenden."