In 2009 werd Essent verkocht aan de Duitse energiereus RWE. Dat leverde Brabant 3,12 miljard euro op. Maar ook in de jaren 2000 tot 2009 was Essent voor Brabant de kip met de gouden eieren.
Door de jaren heen kreeg aandeelhouder Brabant maar liefst 1,18 milard euro dividend uitgekeerd. Veel geld werd belegd en ook dat leverde nog 0,4 miljard euro op, waarmee de totaalopbrengst op 4,7 miljard komt.
Waar is het geld naar toegegaan?Veel geld is in de loop van de jaren in de begroting gestopt. Dat wilde het provinciebestuur niet laten gebeuren met de opbrengst van de verkoop. Twee miljard werd belegd in obligaties.
De rente die dat oplevert gaat in een infrastructuurfonds, waaruit misschien ooit  'de Ruit' rond Eindhoven gefinancierd wordt, maar ook bijvoorbeeld de verdiepte spoorbaan in Vught.
Vernieuwende ondernemingenMet het resterend miljard uit de verkoop wil de provincie mooie dingen doen voor Brabant. Maar hoogleraar overheidsfinanciën Harrie Verbon vraagt zich af of het wel zo mooi is. "Ze gaan zich steeds meer als ondernemer opstellen en de ervaring leert dat overheden dat niet kunnen."
Verbon verwijst naar de 240 miljoen euro die de provincie via de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM) wil investeren in vernieuwende ondernemingen, bijvoorbeeld op het gebied van duurzame energie. De bedoeling is dat het geld terugverdiend wordt, waardoor het tot 2024 misschien wel twee of drie keer gebruikt kan worden.
'Luchtkastelen'"Dat soort verhaaltjes van het geld komt terug zijn altijd luchtkastelen", zegt Verbon. Hij vindt dat de provincie zich bij zijn kerntaken moet houden: "Bijvoorbeeld wegen aanleggen, en zorgen voor een mooie natuur." Overigens gebeurt dat laatste ook met het Essentgeld. De provincie heeft 240 miljoen uitgetrokken voor de aanleg van nieuwe natuur.
Provinciebestuurder Ruud van Heugten is niet onder de indruk van de kritiek van Harrie Verbon. "Wat we eerst deden was subsidie geven, daar zag je sowieso niets meer van terug. Nu lenen we geld uit en kun je het nog een keer gebruiken. En als er al eens iets mislukt, is er geen man overboord, want als je subsidie had gegeven was je het ook kwijt geweest."
'Goed over nagedacht'Volgens Van Heugten is Brabant niet over één nacht ijs gegaan. "Het is al bijna vijf jaar geleden dat we Essent verkocht hebben, daar blijkt wel uit dat we er goed over nagedacht hebben." 
Van Heugten ziet ook wel dat de provincie door de Essent-miljarden op een andere manier is gaan besturen. "Maar het is allemaal binnen de strakke kaders die de overheid stelt. Wij willen niet achteroverleunen en passief zijn."
Meer informatie op de site van De Onderzoeksredactie, of bij het Brabants Dagblad.