Banken en gemeenten moeten het kopers makkelijker maken om een boerderij in het buitengebied over te nemen zonder al te veel procedures.
Ook makelaars signaleren al geruime tijd dat boerderijen moeizaam verkopen. De grond raken boeren wel kwijt, met name aan collega’s die aan schaalvergroting doen. Maar de woning en de stallen blijven te lang te koop staan. Nogal wat boeren zijn daardoor gedwongen er met onvoldoende inkomen te blijven wonen.
Lede ogenEn zien met lede ogen aan dat hun bezit ook al jaren in waarde daalt. En nog erger: hun pensioen zit in het erf. Geld dat ze pas zien, als de boel verkocht wordt. Het is een groeiend probleem: oudere boeren, zonder opvolgers die stoppen met het bedrijf, maar de stallen en het huis aan de straatstenen niet kwijtraken.
Particulieren hebben minder interesse dan voor de crisis, banken zijn niet scheutig met financieringen. Bovendien mogen burgers vaak maar een beperkt bouwoppervlak gebruiken. Daarnaast maken bestemmingsplannen een creatief gebruik vaak lastig, zo niet onmogelijk.
Ruimere mogelijkhedenZowel ZLTO als agrarische makelaars pleiten voor ruimere mogelijkheden om op het platteland te kunnen wonen en werken en hopen daarmee de interesse in boerderijen weer aan te wakkeren.
Zes jaar te koopPiet Cremers uit Overloon heeft zijn voormalige melkveehouderij al meer dan zes jaar te koop staan. "Het wil niet echt, nee", Piet is 73 jaar en toe aan zijn pensioen. En dat zit in de boerderij.
Hij wil die verkopen en met zijn vrouw Jeanette (72) in Overloon, maar dan in het dorp, gaan wonen. "Wij hebben geen opvolgers voor het bedrijf. Drie dochters hè", lacht Jeanette. "Die zijn allemaal ergens anders gaan werken en wonen. Ze komen graag hier op de boerderij, maar overnemen is niet aan de orde."
In prijs gezaktEn dus moet de boel verkocht. Maar dat valt niet mee. "We hebben best wel wat bezichtigingen gehad, maar het wordt de mensen niet makkelijk gemaakt. Bijvoorbeeld iemand die hier een timmerbedrijf wilde vestigen, maar 'nee' te horen kreeg bij de gemeente", vertelt Piet. Hij is inmiddels al bijna 2,5 ton in prijs gezakt naar 575.000 euro.
Dat het al zes jaar in de verkoop staat, doet de boer niet zo veel. "Het is niet dat we er slapeloze nachten van hebben. We kunnen het nog rooien, maar heel lang moet het niet gaan duren. We worden ouder. Het is te veel voor ons om het te kunnen blijven onderhouden."
'Kapitaalvernietiging'Jelle Hettinga, makelaar bij het gespecialiseerde makelaarskantoor Agri Team uit Sint Anthonis, ziet het met lede ogen aan. Hij neemt zelfs het woord ‘kapitaalvernietiging’ in de mond. Want zeker de afgelopen vier jaar brengen boerderijen amper nog iets op. Het aanbod is simpelweg te groot.
Waar tien jaar geleden stedelingen bij wijze van spreken in de rij stonden om een boerderij te kopen en te verbouwen, is het nu stil. „Van de tien boerderijen die wij ooit in de verkoop kregen gingen er acht naar ‘burgers’. Nu is dat nog maar een op de tien”, zegt Hettinga. Hij benadrukt dat het de gebouwen zijn die een probleem vormen, niet de grond.
'Zit niemand op te wachten'"Als je vandaag 500 hectare in de verkoop doet, dan zijn die binnen twee maanden verkocht. Maar de stallen en de woning? Daar zit niemand meer op te wachten. Zeker niet wanneer er bijvoorbeeld asbest is gebruikt in de bijgebouwen.” Zowel de ZLTO als makelaars waarschuwen voor leegstand en verpaupering op het Platteland. "Vroeger zorgde de boer voor het buitengebied", vertelt Bert Bardoel van Agri Team, Landelijk Wonen.
"Als er niets gebeurt, verpaupert de boel en gebeuren er dingen die niemand wil. Leegstaande schuren waar wiet wordt geteeld, of autospuiterijen in het buitengebied. Dat moeten we tegengaan. Ik zie niet in waarom een hovenier of een timmerbedrijf niet in het buitengebied in een voormalige boerderij zou mogen zitten."
Wel verkochtHenk (74) en Riet (72) Van Kaam uit Bavel zijn daarentegen dolgelukkig. Wat veel boeren niet lukt, lukte hen wel. De boerderij aan de Veenstraat in Bavel is verkocht. Hij stond tweeënhalf jaar te koop.
Natuurlijk is er wat van de prijs af, 'maar we zijn allemaal tevreden', lacht Henk. Drie kinderen hebben ze, maar geen van drieën zag het zitten om het melkveebedrijf van pa en moe over te nemen. "Te weinig grond en geen uitbreidingsmogelijkheden. Maar daarnaast hebben ze ook echt andere interesses", vertelt Riet.
De verkoopprijs willen ze niet noemen, maar de aankoop van een oude boerderij kost veel geld. Veel kopers haakten af als ze over de regelgeving hoorden en de totale verbouwingskosten berekenden. "De een wil een bedrijf erin de ander een atelier. Dat moet je dan allemaal regelen met de gemeente."
AsbestHenk stopte in 2002 met zijn melkvee. Hij had ook varkens. "Je kunt niet bezig blijven hè. Wij worden ook ouder." Dus ging de boerderij in de verkoop. De familie Haamers uit Breda werd verliefd op de boerderij van Henk en Riet. Zij kregen het wel rond met de bank. Ze verkochten hun oude huis aan het Valkeniersplein en stapten in het avontuur. Er moet veel gebeuren. "De stallen moeten gesloopt. Inclusief mestputten. Er zit asbest in het dak. Een tijdrovende en dure klus", zegt Christine Haamers. "Maar een leuke klus."
Jeroen en Christine hebben vier kinderen en een grote hond. Dieren gaan ze niet houden "Ja, een kip" Jeroen vindt dat de regelgeving een stuk makkelijker kan. "De gemeente Breda heeft erg geholpen in het hele proces en de ZLTO heeft ons gecoacht, dus veel problemen hebben we niet gehad. Wij willen ook geen bedrijf vestigen, maar hier alleen komen wonen."
Boerderijen te koopVolgens Roy van Laarhoven van ZLTO vastgoed staan in Brabant tussen de 1500 en tweeduizend boerderijen te koop. De economische crisis en de slechte huizenmarkt maakt dat boerderijen langer te koop staan, maar hij is optimistisch. "We zien hier dat de gemeente coulant is met de aanpassing van het bestemmingsplan en dat de bank heeft meegedacht. Dat zou veel vaker moeten gebeuren."
Lees meer achtergronden over dit onderwerp in BNDeStem.