Van de Maasoevers wisten we al langer dat de Romeinen hier leefden: ze hadden een tempel in Maren-Kessel, eentje in Empel en een fort met brug bij Cuijk. Maar archeologische opgravingen brengen nu ook macabere sporen aan het licht. De Romeinen voerden hier ook een bloedige strijd onder leiding van de Keizer der Keizers, Julius Caesar (100-44 v. Christus)
Archeologen van de Vrije Universiteit hebben sporen gevonden die wijzen op enorm oorlogsgeweld, de oudste veldslag in ons land. Ze stellen dat een deel van Caesars bekende 'Boek 4' zich afspeelt in de streek rond Kessel, gemeente Oss.
Brabant: onbeduidend en dunbevolkt Om te begrijpen hoe dat zit, moeten we terug naar ruim 2000 jaar geleden. Brabant was toen simpelweg een onbeduidende, dunbevolkte streek aan de randen van het Romeinse rijk, met hier en daar een boerderij en soms massaal rondtrekkende Germaanse stammen.
Ook Brabant werd na een jarenlange campagne van Caesar bezet door de Romeinen en onderdeel van dat enorme rijk dat zich uitstrekte tot Afrika en voorbij het Midden-Oosten.
Stammen op de vlucht voor geweldMaar voor het zover was, kreeg Caesar het wel flink aan de stok met de stammen die er woonden. Hij leidde in de jaren vijftig voor onze jaartelling persoonlijk zijn troepen. Zijn befaamde Boek 4 van Oorlog in Gallië begint met een beschrijving van onderlinge spanningen in het Germaanse gebied die een vluchtelingenstroom veroorzaakten.
Twee stammen (de Usipetes en Tenctheri) staken toen de Rijn over. Volgens moderne deskundigen gingen ze tussen Kleef en Xanten naar het zuiden, richting de Romeinse legioenen en ook richting Gallië. Andere Germaanse stammen vonden dat prima, maar Caesar vreesde instabiliteit en wilde geen vriendschap.
Germanen hakken op Romeinen inOndanks een wapenstilstand, raakten de partijen slaags. De eerste confrontatie was er eentje met de cavalerie. Achthonderd Germanen trokken de Maas over. Ze stuitten op 5000 Romeinse ruiters. De Germanen sprongen van hun paard, 'hakken van onderop' op de Romeinse ruiterij in en stichtten verwarring. 74 Romeinse ruiters sneuvelden, onder wie Piso, de 'dappere' zoon van een bevriende koning, zo schrijft Caesar.
Een dag later kwamen de Germanen Caesar nogal brutaal opzoeken in zijn kamp. Ze gedroegen zich volgens de keizer weer 'verraderlijk en huichelachtig' en kwamen 'zogenaamd excuses aanbieden', zo staat te lezen. De Romeinse keizer arresteerde ze en rukte meteen uit om hun kamp te vernietigen.
Caesar maakt iedereen afTotale verwarring in het Germaanse kamp toen de Romeinen aanvielen. Een enkeling kon nog terugvechten, vrouwen en kinderen sloegen op de vlucht. De meedogenloze Caesar stuurde zijn ruiters er achteraan. Diverse Germaanse strijders zagen dat hun stamleden werden 'afgemaakt' en gaven zich over.
Veel mensen zaten opgesloten aan de oevers van de Maas en stortten zich in de rivier. 'Angst, vermoeidheid en de sterke stroming werden ze fataal', meldde de keizer. De Romeinen hadden amper verliezen, slechts wat gewonden. Caesar maakt melding van 430 duizend doden. Maar hij overdrijft, zeggen moderne historici die eerder denken aan naar schatting 150 duizend doden.  
'Good guys and bad guys'Meer dan tweeduizend jaar lang waren dit verhalen die je maar moest aannemen, want veel meer verslagen zijn er niet bewaard gebleven. Het verhaal van de ijdele Caesar is bovendien een typisch voorbeeld van de 'good guys' tegen de 'bad guys', doorspekt met oorlogspropaganda.  
Wat er precies van waar is geweest, valt dus moeilijk na te gaan na al die tijd. Zeker is wel dat er voor het eerst tastbare sporen zijn gevonden die zijn schokkende verhaal lijken te bevestigen. Dat is na dik tweeduizend jaar fascinerend.