"Ik vind het apart dat hij hier komt zitten, want je denkt toch dat het een geheime baan is," vertelt een andere student. "Dus ik ben heel benieuwd naar wat hij komt vertellen en wat hij kan vertellen." Zijn buurman in de zaal vult aan: "En wat hij vindt van het belang van privacy versus veiligheid, hoe hij die afweging maakt."
"Hij is een soort schaduw, ik ben heel benieuwd. De geheime dienst, daar krijg je altijd een James Bond-achtig idee bij." Tijdens het debat wordt er dan ook even muziek van James Bond afgespeeld en wordt aan Bertholee gevraagd wie hij het liefste heeft. Daniel Craig of Sean Connery. Bertholee kiest voor Connery. "Zal wel met de leeftijd te maken hebben."
'Kom solliciteren'Of een AIVD'er op een verjaardagsfeestje mag vertellen waar hij werkt, vroeg de gespreksleider. Dat is dus niet de bedoeling, maar een collega van AIVD-baas Rob Bertholee had daar een oplossing voor. "Hij vertelde dat hij gepensioneerd porno-acteur was. Hielden mensen meteen op met vragen."
Rob Bertholee riep studenten nadrukkelijk op om te komen solliciteren bij de AIVD. De dienst heeft mensen nodig en maakt daar geen geheim van. Maar de sollicitatie kan 'gruwelijk' zijn. "In het gesprek worden de meest impertinente vragen gesteld," zegt Bertholee. "Over je seksuele voorkeur, over je financiën, gewoon om te zien hoe je erop reageert en of je niet chantabel bent."
Bertholee is open, voor zover dat kan. "Bronbescherming is heilig bij de veiligheidsdienst. Soms komen we daarmee in lastige situaties. Dan geeft een bron ons informatie, waar we wat mee moeten. Maar als we actie ondernemen, wordt de bron bekend. Dan moet je heel creatief zijn."
'Veiligheid heeft een prijs'Volgens Bertholee heeft veiligheid een prijs. Hij vertelt de zaal vol juristen in spé dat advocaten afgeluisterd mogen worden. "Als er aanwijzingen zijn dat zij van plan zijn om de democratie omver te werpen bijvoorbeeld." Als hem wordt gevraagd te kiezen tussen veiligheid en privacy, hoeft Bertholee daar geen seconde over na te denken: veiligheid. Als hem wordt gevraagd te kiezen tussen veiligheid en vrijheid, antwoordt hij even vlug: vrijheid.
"Nederland is heel naïef als het gaat om de digitale ruimte. Google kan bijvoorbeeld beter een griepepidemie voorspellen dan de Wereldgezondheidsorganisatie. We moeten ons in Nederland afvragen welk niveau van veiligheid willen we?" Volgens de AIVD-baas is het echt niet zo dat de dienst werkt met een 'sleepnet' om de Nederlanders in de gaten te houden. "Als een visser de haven uitvaart, gooit hij toch niet meteen die netten uit. Hij weet waar hij vissen moet en zoekt de juiste plek met geavanceerde apparatuur. Dat doen wij ook."
Nederlandse veiligheid krijgt 6Bertholee geeft de huidige Nederlandse veiligheidssituatie een krappe voldoende, een 6. "Maar dat kan morgen zomaar een onvoldoende worden. De dreiging is reëel, we kunnen niet 100 procent veiligheid bieden." Maar minder slapen doet hij er niet om en dat hoeven wij ook niet te doen, zo verzekert hij de studenten.
Het Denk Groter Debat met Rob Bertholee wordt op Tweede Paasdag uitgezonden op Omroep Brabant televisie.