Bij zowel de afdeling Zeeland-West-Brabant als Oost-Brabant lag het percentage vrijspraken vorig jaar op 17 procent. In 2010 was dat nog 10 en 9 procent, een score die volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gebruikelijk is bij strafzaken.
[localfocus:body:https://localfocus2.appspot.com/577fa17dbb281][soundcloud:body:https://soundcloud.com/omroepbrabant/bredase-strafadvocaat-peter-schouten-over-verdubbeling-vrijspraken]
Te veel Enexis, te weinig politie Strafrechtadvocaten denken dat de stijging komt doordat de politie meer vormfouten maakt. In de onderzoeken zou te veel worden geleund op informatie van burgerinstanties zoals Meld Misdaad Anoniem en netbeheerder Enexis. Die gegevens zijn niet altijd even betrouwbaar. Ook zou het eigen recherchewerk van de politie onder de maat zijn bij hennepzaken.
LEES OOK: Strafrechtadvocaten: ‘Politie levert slecht rechercherwerk af in hennepzaken’
“Enexis levert een groot deel van het bewijs in strafdossiers. Het bedrijf doet niet alleen warmtemetingen, maar maakt bijvoorbeeld ook fotoreportages waar de politie handig gebruik van maakt”, vertelt strafrechtadvocaat Menno Buntsma. Enexis heeft dat materiaal zelf nodig als bewijs om de stroom terugbetaald te krijgen.
De rechter is daarom ook een stuk kritischer geworden op wat de politie aanlevert in dit soort zaken, stelt Buntsma: “De rechter zegt dan tegen de officier van justitie: ‘U kunt niet alleen varen op Enexis, waar zijn uw eigen bewijzen?’”
Aan de voorkant verstoren Saillant genoeg is juist de laatste jaren stevig ingezet op de aanpak van drugscriminaliteit. Hiervoor is onder meer de Taskforce Brabant Zeeland opgetuigd, in dit pact werken politie en overheidsinstanties samen in de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit, waaronder hennep.
Dat gebeurt volgens Taskforce-woordvoerder Koen van Tankeren op meerdere manieren. Alleen afgaan op het aantal veroordelingen is daarom niet eerlijk, zegt hij. “Het gaat ons ook om het aan de voorkant verstoren van de criminele industrie. Hierbij gebruiken we fiscaal recht, bestuursrecht én strafrecht.”
OM: ‘Hennepzaken zijn bijzonder’ Het OM sluit zich aan bij de woorden van de Taskforce en verwijst onder meer naar de ZSM-werkwijze, een snelle manier van werken die bedacht is om rechters te ontlasten. Hierbij worden zaken buiten de rechter om afgehandeld.
LEES OOK: Afpakpolitie richt zich nu ook op drugscriminelen in Brabant zonder tussenkomst rechter
Volgens woordvoerster Martine Pilaar zijn hennepzaken daarnaast best wel bijzonder omdat er vaak meerdere betrokkenen zijn: “De kans dat de rechter het bewijs voldoende acht om tot een veroordeling te komen bij alle verdachten in een hennepzaak is daardoor kleiner.”
Onderzoek is nodigHoogleraar rechtspsychologie Peter van Koppen vindt het al met al een kwalijke zaak dat het aantal vrijspraken zo stijgt. “De officier hoort alleen zaken voor te brengen die hij als rechter zelf ook zou veroordelen”, aldus Van Koppen.
“Als dat niet het geval is, moet hij ervoor kiezen om iemand niet te vervolgen. Maar dat doet de officier dus telkens toch. In bijna twintig procent van de gevallen zegt de rechter ‘u heeft geen goede zaak’ en dat is ontzettend veel.”
Van Koppen roept het OM dan ook op om een onderzoek in te stellen: “Een sprong van tien naar zeventien procent is flink, dat is een enorme stijging. Het percentage is niet toevallig iets hoger, je moet je afvragen wat hier aan de hand is. Het OM zou dat serieus moeten onderzoeken.”