De provincie moet ervoor zorgen dat de grond schoon is voor 2021. Aan de hand van een lijst met honderden verontreinigde terreinen wordt daarom haast gemaakt met de zogeheten bodemsaneringen.
Bedrijven moeten opruimenOm dat te bereiken zet de provincie extra druk op het bedrijfsleven. In verreweg de meeste gevallen ligt de verantwoordelijkheid namelijk bij de ondernemers, die soms wel tientallen jaren voorbij laten gaan voor ze in actie komen. Zolang er geen acute risico’s voor de omgeving zijn is dat geen enkel probleem.
In Etten-Leur besloot fabrikant Caldic Nederland bijvoorbeeld pas na dertig jaar over te gaan tot schoonmaak. Al die tijd lag het terrein braak en zat de gemeente machteloos opgezadeld met een verpauperd stukje grond, iets wat een doorn in het oog is van veel lagere overheden.
Veel koffie drinkenHet achter de vodden zitten van dit soort bedrijven is nu een taak van de provincie. Om te voorkomen dat een gemeente hier straks ook de handen aan vol heeft, grijpt het provinciebestuur nu alle middelen aan om voor die tijd zoveel mogelijk gedaan te krijgen. Liever goedschiks dan kwaadschiks is daarbij het credo.
“Voorheen werd er vooral met dwang gewerkt,” vertelt provinciebestuurder Johan van den Hout. “Dat bleek niet op te schieten, nu gaan we vooral veel koffie drinken om te kijken hoe we bijvoorbeeld investeringen in een bedrijf samen kunnen laten vallen met het saneren van de grond. Dan is het voor iedereen een win-win-situatie.”
LEES OOK: Bekijk hier de acht duurste saneringen van de afgelopen tien jaar
Om een gang naar de rechter te voorkomen worden deze bedrijven nu op bijna stalkingachtige wijze gewezen op hun maatschappelijke plicht. Dat gebeurt met veel telefoontjes en mailtjes over en weer. “Daarin geven we advies en oplossingen. Bijvoorbeeld over wie wat betaalt en hoe we een project kunnen faseren”, legt een woordvoerder van de provincie uit.
Spoedlocaties schadelijk voor milieuDe spoedlocaties van de provincie vind je overal in Brabant. Oss, Bergen op Zoom en Oudenbosch zijn plaatsen die vaak voorkomen op de lijst. De vijf grootste Brabantse gemeenten - Breda, Eindhoven, Helmond, 's-Hertogenbosch en Tilburg - staan hier niet tussen omdat zij als uitzondering op de regel zelf hun saneringen mogen organiseren. Vanaf 2021 zijn ‘de grote vijf’ dus niet meer de enigen.
[localfocus:body:https://localfocus2.appspot.com/5799cb3be3bee]
De VNG volgt het dossier bodemsaneringen tot die tijd met veel belangstelling. De vereniging vindt dat de provincie pas mag overdragen als ze aan alle afspraken heeft voldaan. Dat betekent onder meer dat alle spoedlocaties gezuiverd of in elk geval onder controle moeten zijn.
Overigens zijn er volgens de provincie geen plaatsen in Brabant die een direct gevaar voor de volksgezondheid opleveren. Die plaatsen zijn in het verleden al aangepakt. Van den Hout: “De locaties op de spoedlijst zijn vooral schadelijk voor het milieu, er dreigt uitbreiding of de verontreiniging kan op den duur bij het grondwater komen, daarom moeten die plaatsen met spoed aangepakt worden.”
RijsbergenWethouder Piet Utens van de gemeente Zundert weet wat saneren is, al dertig jaar ligt een stuk grond ongebruikt in het hart van Rijsbergen vanwege een vervuiling van de grond. "Hier zat Brabant Chemie, een bedrijf dat bestrijdingsmiddelen produceerde, dat bedrijf is in de jaren 80 al vertrokken." De sanering in het dorp heeft lang geduurd en was erg groot van omvang. "Ze hebben hier een gat van tien meter diep gegraven", vertelt Utens. Nu is de grond schoon en wordt het waarschijnlijk een 'groene long' voor het dorp.
Utens kijkt met dubbele gevoelens naar de nieuwe verantwoordelijkheid van de gemeente. "Zo'n ingewikkelde operatie zoals hier heeft plaatsgevonden kan een kleine gemeente niet organiseren denk ik. Ik zou wel wat aan de stroperigheid willen doen zodat alles een stuk sneller gaat."