Onderzoeker Vasco Lub snapt ‘t wel: Brabant heeft de hoogste cijfers bij ondermijnende criminaliteit. Anderzijds: "Als je het cynisch bekijkt, zeg je: de politie bezuinigt ingrijpend en wentelt het werk af op de burger."
LEES OOK: Help, een onguur type loert door het keukenraam van de buren! Wat nu?
Lub bestudeerde WhatsApp-groepen in Tilburg-Reeshof. "Er zijn zeker ook nadelen. Bewoners kunnen overal spoken gaan zien, zich onveilig gaan voelen."
OnderbuikgevoelensMaar er ontstaat door die goed bedoelde sociale controle ook een cultuur van controleren. Lub: "Dan gaat iemand af op zijn onderbuikgevoelens en wordt een onschuldige voorbijganger aangezien voor een verdachte."
Een voorbeeld: "In Tilburg scheen een krantenbezorger in de donkere dagen met een zaklamp in een auto. Een overbuurman zette dat op WhatsApp, er stonden gelijk 40 man buiten. Die jongen rende weg, maar er was niks aan de hand. Hij probeerde gewoon zijn stapeltje kranten te vinden in de auto."
De politie en ook de marechaussee motiveren hun appèl met: wij kunnen niet 24/7 ter plekke zijn. De politie heeft veel wijkbureaus gesloten en agenten zijn geregeld op kantoor voor administratie.
NSB-praktijkenDe politie riep vorig sneeuwweekend op donkere daken te melden, omdat die zouden kunnen duiden op wietzolders. Ze legde uit: we gaan pas naar een adres als we meer dan één melding hebben. Op sociale media waren de reacties echter niet mals, tot en met ‘NSB-praktijken.’
Ook in de Tilburgse volkswijk De Vogeltjesbuurt zitten ze niet te wachten op klikkers.  [YouTube:https://youtu.be/LUUzjybrzu0]
De marechaussee heeft de campagne Eyes& Ears en vraagt mensen rond de burgervliegveldjes in Budel en Breda om ‘verdachte zaken’ te melden. Ze heeft de hoop gevestigd op omwonenden, hondenuitlaters, joggers en forenzen. Marechausseewoordvoerder Stan Verberkt: "Misschien zien ze opeens veel auto’s staan op de parkeerplaats of iemand een pakje aan de piloot overhandigen."
BuurtwachtenNog meer instanties porren burgers voor buurtpreventie. Gemeenten stimuleren geregeld de oprichting van WhatsApp-groepen (ruim 700 in Brabant) en faciliteren buurtwachten (in één op de drie Brabantse gemeenten).
Maar ook werken ze - met politie en justitie - samen met Meld Misdaad Anoniem. Zo waren er in Dongen en Oisterwijk projecten waarbij mensen die iets over de daders kunnen weten, persoonlijk werden benaderd. Ook stuurt Meld Misdaad Anoniem meldingen door.
KlikspanenAl die pogingen om de burger waakzamer te maken, terwijl de meldingsbereidheid in Brabant al zo groot is. De provincie staat bovenaan bij Meld Misdaad Anoniem (3200 meldingen in 2016). In beide regio’s ging ‘t het vaakst over een hennepkwekerij, harddrugs en softdrugs.
Brabanders zijn blijkbaar al van die klikspanen. Waarom dan toch nog een extra oproep van de politie om anderen 'aan te geven'? De ervaring leert dat de buurtpreventie het sterkst is in de gegoede wijken. "In volksbuurten is veel minder de neiging om de buurman erbij te lappen", vertelt onderzoeker Lub.
"Wij regelen het zelf wel", beaamt André van den Boogaard uit de Tilburgse wijk Broekhoven. "Als hier een inbreker komt, wordt 'ie aan de andere van de straat bij wijze van spreken al gepakt." In de Vogeltjesbuurt letten ze op elkaar, zegt André.
Hij noemt ook het verhaal van een vrouw die al jaren gestalkt werd door haar ex. Ze was al heel vaak verhuisd, maar hij wist haar steeds te vinden. "Toen ze hier kwam wonen zeiden ze tegen haar: 'daar hedde gij vanaf nou geen last meer van, vrouwke'. En hij heeft haar nooit meer lastig gevallen. Da's ook een soort preventieteam hè."[tweet:https://twitter.com/omroepbrabant/status/833243246012809216]