Is Achter den Engelschen Pispot de mooiste Brabantse straatnaam?
Dings onderzocht een deel van de ruim 250.000 straatnamen in Nederland. Brabant kent ook een hoop bijzondere en zeker ook gekke straatnamen, merkte hij.
SteenstraatAllereerst die Jan Steen, één van de grootste Nederlandse schilders. De schilderswijk in Boxmeer is lang niet de enige die het moet doen zonder een Jan Steenstraat, ontdekte Dings. De schilder blijkt een te simpele naam te hebben. Veel plaatsen hadden al een Steenstraat. En als je dan ook een Jan Steenstraat hebt, wordt het wel wat ingewikkeld. 'De tragiek van Jan Steen', noemt de onderzoeker het.
Het oudste straatje in Brabant is al minimaal zevenhonderd jaar oud. Mogelijk zijn er nog oudere straatnamen, zegt Dings. Maar de Peperstraat in Den Bosch stamt al uit het jaar 1303. "Wat opvallend is, want toen was er nog helemaal geen handel in peper. Waarschijnlijk is het vernoemd naar een rietsoort peper, dat daar vlakbij in het water groeide."
Engelschen PispotDe mooiste straatnaam ligt volgens Dings ook in Den Bosch: Achter den Engelschen Pispot. "Maar ik weet ook niet of ik dat zou willen spellen voor een agent", grapt de onderzoeker. "Zo'n naam verzin je toch niet? Maar als je je bedenkt dat hij al uit de Middeleeuwen stamt, krijgt het toch iets heel moois." Waarschijnlijk stond er voor het straatje ooit een huis dat de naam Den Engelschen Pispot droeg.
Er zijn ook zat straatnamen waarvan de oorsprong niet meer te achterhalen is. Dings mailde veel gemeenten, maar kreeg vaak nul op het rekest. De Vrijstraat in Eindhoven bijvoorbeeld, komt uit ongeveer 1340, maar heette toen nog Vijcstraat. Omdat straatnamen pas sinds twee eeuwen worden opgeschreven, is de naam in de loop der tijd verbasterd. "Waarschijnlijk omdat niemand meer wist wat Vijc betekende", verklaart Dings. Hij is er zelf ook niet achter gekomen.
Moderne namenDe oud-Boxmeerder geniet soms van wijken met straatnamen in één thema. Maar bedenkers kunnen ook te ver gaan. "Dat gebeurt meestal als er meer straten komen dan dat er namen zijn." Hij wijst op de Lord of the Rings-wijk in Geldrop, met namen als Gandalf en Frodo, maar ook Amroth.
"Je begint vaak met de populaire namen, maar uiteindelijk kom je ook bij de B-garnituur. Ik vraag me af of mensen over vijftig jaar nog weten wat Amtroth is. Daarnaast is het tegenwoordig mode om geen 'straat' meer achter een naam te zetten. Dat kan veel verwarring veroorzaken."
Welke Bredaseweg? Breda mag zich gelukkig prijzen als plaats die vaak in straatnamen voor komt. Alleen al rond de stad liggen in tien verschillende plaatsen tien Bredasewegen. Daarnaast blijkt Breda een populaire naam in andere plaatsen. Zelfs in het Groningse Stadskanaal ligt een Bredalaan.
Nog één feitje van de stratenkenner: wist je dat Brabant geen enkele straat in de Nederlandse Monopoly heeft? Of het moet om de Dorpsstraat gaan, natuurlijk. Oorzaak was waarschijnlijk de importeur, die eigenaar was van de Perry-winkels. Hij koos straten waar zijn zaken zaten, en toevallig was er nog geen Perry in Brabant te vinden.