"Veel boeren hebben in de afgelopen jaren miljoenen geïnvesteerd in hun bedrijf. Door deze wet zou dat allemaal voor niets zijn geweest. De overheid moet dus met een goede compensatieregeling komen", zegt Joost de Rooij uit Tilburg, advocaat van de boeren. Nu is deze regeling niet verwerkt in de wet en dat kan volgens de rechter niet de bedoeling zijn.

Joost de Rooij: "Het is niet dat de boeren het er niet mee eens zijn en daarom hun hakken in het zand zetten. De fosfaatwet is op deze manier voor de boer gewoon te ingrijpend. Het kost ze te veel geld."

Dat gaat geld kosten
Verscheidene Brabantse boeren stapten in april naar de rechter, omdat ze het niet eens zijn met het fosfaatreductieplan van de overheid. Het nieuwe plan leidt ertoe dat boeren niet meer koeien in bezit mogen hebben als in 2015. Hebben ze dat wel, dan kost de boer dat geld.

In de praktijk zal de boer kiezen voor het voortbestaan van zijn bedrijf en zijn gezonde koeien richting het slachthuis sturen. Nu zou een boer onder deze wet uit kunnen komen door dure fosfaatrechten over te kopen van een andere boer die ze niet gebruikt. Of door de koeien die ‘te veel’ zijn te verkopen of te laten slachten

Fosfaatrechten?
Alle melkveeboeren krijgen op basis van het aantal koeien dat ze hadden op 2 juli 2015 fosfaatrechten. Voor dit fosfaatrecht moet de boer flink betalen en hij mag dit recht niet overschrijden. Maar omdat in 2015 het melkquotem werd afschaft, hebben veel boeren de veestapel vergroot. Gevolg: de boeren hebben dus te veel koeien.

Waarom deze wet?
De overheid wil de hoeveelheid fosfaat – wat zit in koeienmest - flink terugschroeven. Fosfaat belast het milieu namelijk enorm. Ze hoopt dit niet alleen te bereiken door het aantal koeien te verminderen, maar ook door het fosforgehalte in het mengvoer te verlagen. Een andere maatregel is strafkorting als een boer te veel melk aanlevert. Door de strafkorting zal de boer het aantal koeien verminderen en zo bijdragen aan minder fosfaat.

De overheid probeerde eerder al melkveeboeren zo ver te krijgen te stoppen met hun bedrijf. Boeren die al hun melkvee afstootten, ontvingen een premie per koe. Hoe eerder je besloot om te stoppen, hoe hoger de premie. Deze regeling was zo populair dat het na een dag al voorbij was met de pret. Ruim vijfhonderd boeren meldden zich aan. Een loting gaat bepalen welke boeren 'betaald' mogen stoppen.

En nu?
Hoe het nu verder moet met deze wet, is nog onduidelijk. In principe heeft de rechter vijf boeren gelijk gegeven. Dit betekent dat de andere vijftienduizend boeren nog 'ongelijk' hebben. Staatssecretaris van Economische Zaken Martijn van Dam zou kunnen zeggen dat de wet voor de rest van de boeren wel doorgaat. Joost de Rooij: "Maar dan wordt het een lange juridische strijd en zitten we hier volgende week weer met een hoop andere boeren."