Iedereen die wel eens in Oirschot is geweest, weet het: het is een van de mooiste dorpen van Brabant. De parel van de Kempen, zeggen ze zelf trots. Het plein met zijn kinderkopjes: monumentaal, pronkt de VVV op de website.

Onkruid
Maar niet alles is op het eerste gezicht een monument. Frans Adriaanse van de Stichting Behoud Erfgoed Oirschot neemt ons mee naar de Bestseweg. Daar staat een vervallen huis. De tuin is overwoekerd met onkruid. Folders zitten op de voordeur geklemd. De kozijnen rotten weg. Je zou het niet denken, maar ook dit is een monument. Of nou ja, volgens de stichting moet het een monument wórden.

Het komt uit de periode van de wederopbouw. Sober, maar je herkent het vakmanschap. Het is compleet verwaarloosd. "Dat is echt verschrikkelijk", zegt Adriaanse. "Tien jaar hebben we gevochten om dit pand te beschermen. En nu is het zo verwaarloosd dat het gesloopt moet worden."

Schuld
Volgens Adriaanse is het de schuld van de gemeente dat het zo ver kon komen. Maar verantwoordelijk wethouder Caspar van Hoek werpt dat ver van zich. Hij kon niet anders, vindt hij: "We hebben beperkte bevoegdheden. We hebben de medewerking van de eigenaar nodig."

Geen passie
"Dat moet de wethouder dan maar eens navragen bij de Rijksdienst voor Monumentenzorg", reageert Adriaanse. "Die kunnen de hem vertellen wat hij kan doen om monumenten te beschermen. Maar het probleem is dat deze wethouder geen passie heeft voor het erfgoed."

"Nou ja, kijk, een gemeente heeft meer taken dan alleen monumentenbeleid", vindt Van Hoek. "We hebben een economische crisis achter de rug. De middelen waren zeer beperkt."

Beschermen
Maar de gemeente ziet nu wel mogelijkheden gebouwen uit vooral de tijd van de wederopbouw beter te beschermen.

"We willen dat in bestemmingplannen vastleggen. Dan staan de regels voor de omgeving vast. Dus als mensen dan plannen hebben voor hun monumentale huis, kunnen we dat beoordelen en waar nodig afwijzen", zegt Van Hoek. "En verder willen we mensen motiveren. En proberen ze trots te maken op het monument dat ze bezitten."

Zaterdag is het Open Monumentendag. Ook Oirschot doet daaraan mee.