LEES OOK: Angelica heeft een trauma: 'Ik vertelde lachend hoe ik in de pols van mijn partner sneed'

De methode is min of meer uit nood geboren. De wachtlijsten waren lang, sommige mensen moesten wel een jaar wachten voordat ze bij het traumacentrum terecht konden.

Door cliënten een grotere rol te laten spelen in het verwerken van de eigen trauma maar ook in die van een ander, kunnen er meer mensen geholpen worden, was de gedachte. Het werkt: de wachtlijsten zijn inmiddels hoogstens acht weken.

Stap verder
Zo gaat het TRTC (Top Referent Trauma Centrum) van de GGZ in Eindhoven, een van de vijf traumacentra voor volwassenen van Nederland, dus wel een stap verder met de groepstherapie. Maar zowel de cliënten als het traumacentrum hebben daar baat bij, stelt Horemans. "Cliënten onderling kunnen elkaar zo goed helpen, dan hoef je er als therapeut alleen maar bij te zitten om het te begeleiden."

Seksueel misbruikt
In Nederland worden jaarlijks zo’n honderdduizend kinderen seksueel misbruikt, mishandeld of emotioneel verwaarloosd. Een groot gedeelte van die kinderen loopt een trauma op, waar ze als volwassene nog steeds last van hebben.

Volgens Horemans worden de cliënten in Eindhoven constant gedwongen in een andere rol te kruipen. "Cliënten hebben in hun jeugd een nare ervaring gehad, waardoor ze moeite hebben met machtsverhoudingen. Sommigen willen alles onder controle houden, anderen zijn juist heel stil. Het zijn overlevingspatronen die wij hier ter discussie stellen."

Veilig
Zo worden de stille cliënten uitgedaagd om vooral hun mening te laten horen, en de dominante mensen juist om minder aanwezig te zijn. Door zelf als leider voor de groep te staan, moeten de cliënten hun veilige posities verlaten.

"Dat werkt", stelt Tom Horemans. De techniek werd ook op getraumatiseerde militairen uit de Tweede Wereldoorlog toegepast.

Niet meer doen alsof
Zo ervaart Angelica dat ook. Zij is sinds viereneenhalf jaar cliënt bij het TRTC. "Alleen een therapeut werkt niet bij mij, die wind ik om mijn vinger." Dankzij de therapeutische gemeenschap kon Angelica haar trauma recht in de ogen kijken. Haar groepsgenoten hadden precies in de gaten wanneer ze 'deed alsof'. "Voor hen kon ik het niet verbergen, want zij doen het zelf ook."

Strand en zee
Er wordt gewerkt met kleine groepen van maximaal negen cliënten. Ook zijn er werkgroepen, om bijvoorbeeld de therapieruimtes leuk aan te kleden. "Het gekozen thema was laatst strand en zee", vertelt Horemans. "Op die manier creëren ze een vertrouwde omgeving die de cliënten ook herkennen."

Hoewel de wachtlijsten drastisch zijn verminderd, is de methode niet gemakkelijk in te voeren, weet Horemans. "Er komt een hele organisatie bij kijken om een traumacentrum op te zetten en traumabehandeling te starten. Bovendien is het zwaar werk. Het zijn lange, complexe behandelingen die drie tot vijf jaar duren."

Investering
Die grote investering verklaart volgens de psychiater meteen waarom er minder onderzoek naar trauma’s is gedaan dan naar andere psychische aandoeningen, zoals anorexia. En dat is zorgelijk, vindt Horemans. "Als je kijkt naar het aantal kinderen in Nederland dat slachtoffer wordt van kindermisbruik, dan zou er veel meer aandacht voor traumazorg moeten zijn."

Het Eindhovense traumacentrum heeft met een behandelteam van 25 personen plek voor 280 cliënten. "En we zitten altijd vol", aldus Horemans.