Zo kreeg hij al eens een geweer tegen zijn borst gedrukt. “Tot bloedens toe.” Hij werd in zijn gezicht gespuugd, uitgescholden en met de dood bedreigd. Toch deinst hij er niet voor terug. “Je moet principes hebben. Als je die niet hebt, kunt je beter stoppen.”

Palmolie
Smits houdt zich in Indonesië bezig met het behoud van de orang-oetans in het oerwoud van Borneo. Daar is sprake van enorme ontbossing door oliepalmbedrijven, die de palmolie gebruiken in dieselolie. In januari wordt dat mogelijk verboden. “Dat is een stap in de goede richting”, aldus Smits.

Het probleem van ontbossing is daar nu nog niet mee opgelost. De bossen worden opgesplitst in kleinere delen die niet groot genoeg zijn voor orang-oetans om op lange termijn te overleven. Samen met de stichting Orangutan Rescue probeert Smits de apen te helpen. “Dat doen we door orang-oetans vrij te laten en de lokale bevolking te betrekken bij de bescherming van de gebieden.”

Op 14 november laten ze de eerste orang-oetans vrij. 93000 hectare van het oerwoud in het binnenland van Borneo is dan weer effectief beschermd. “Ik ben blij voor iedere orang-oetan die we vrijlaten, maar het feit is dat we nog steeds bijna duizend orang-oetans in opvangcentra hebben zitten. Dat is bewijs dat het ons niet lukt om het basisprobleem op te lossen en dat is het verlies van die bossen.”

Statussymbolen
Dat komt omdat er grote commerciële belangen zijn om de bossen op een andere manier te gebruiken, voor de palmolie bijvoorbeeld. Het werk van Smits is daarom niet zonder risico’s. “De rijke mensen, die de dieren vaak als statussymbolen hebben, denken dat ze alles met geld kunnen oplossen. Die zijn er niet zo blij mee als een ‘witneus’ ze komt vertellen wat de wet is.”