Door overbemesting komt er te veel fosfaat in de bodem en dit heeft schadelijke gevolgen voor het milieu. Omdat afgelopen jaren het mestoverschot en dus de uitstoot van fosfaat bleef aanhouden, kwam de overheid met een plan voor de melkveehouderij om de productie van fosfaat in te perken.

Grote onzekerheid

De rundveestapel moest krimpen en het fosforgehalte in het mengvoer voor melkvee moest omlaag. Varkenshouders werden gestimuleerd om over te schakelen op voer met een lager fosforgehalte. Tot groot ongenoegen van de veehouders die vrezen voor hun toekomst. De onzekerheid bij de boeren werd nog vergroot door de uitgestelde regeling voor fosfaatrechten. 

LEES OOK: Boer Jos weet eindelijk hoeveel fosfaatrechten hij heeft en dat kost hem twintig koeien

Toch lijken de maatregelen van de overheid te werken, zo becijfert het CBS. De totale productie bedroeg vorig jaar 167,9 miljoen kilo fosfaat. Dat is 5 miljoen kilo onder het fosfaatplafond van 172,9 miljoen kilo van de EU. Dat heeft het CBS berekend op basis van voorlopige cijfers. 

Krimp

Melkveebedrijven waren verplicht om melkkoeien en vrouwelijk jongvee af te voeren. Van de circa 16 duizend melkveebedrijven hebben een kleine zeshonderd bedrijven een vergoeding ontvangen voor bedrijfsbeëindiging.  In 2017 nam het aantal melkkoeien door deze maatregelen met 130.000 af, een daling van acht procent. Het aantal kalveren, pinken en vaarzen daalde in die periode met 150.000, een daling van twaalf procent. 

Hogere melkproductie

De daling van de fosfaatproductie door rundvee werd wel beperkt door de hogere melkproductie per koe. Kort door de bocht: wil een koe meer melk geven dan moet zij meer voer eten en poept ze dus ook meer.

De melkproductie per koe bedroeg in 2016 ruim 8.300 kilo en nam in 2017 toe tot bijna 8.700 kilo. Toch zakte in 2017 de totale fosfaatproductie van de melkveesector naar 85,2 miljoen kilo, dat is 4,3 miljoen kilo minder dan een jaar eerder. De fosfaatproductie van vleesrunderen was met 10,9 miljoen kilo vrijwel gelijk aan het voorgaande jaar. 

Varkens
Ook de fosfaatproductie door varkens daalde in 2017. Deze afname hangt, net als bij rundvee, samen met een lager fosforgehalte in het mengvoer. Daarnaast waren er in 2017 een kleine 100 duizend vleesvarkens minder dan in 2016. De fosfaatproductie van de varkenssector kwam in 2017 uit op 37,1 miljoen kilo, 2,1 miljoen kilo minder dan in 2016.

Pluimvee

In 2017 daalde ook het aantal vleeskuikens en leghennen. De afname van het aantal leghennen lag mede aan de fipronil-affaire die meer dan drie miljoen kippen de kop kostte. De fosfaatproductie in de pluimveesector daalde met 0,9 miljoen kilo vergeleken met 2016 en kwam uit op 28 miljoen kilo. 

De fosfaatproductie van overige dieren als schapen, geiten, paarden, pony’s, konijnen en pelsdieren nam per saldo licht toe met 0,2 miljoen kilo tot 6,8 miljoen kilo, onder meer door de toename van het aantal melkgeiten. 

Mestfraude

Hoe betrouwbaar de conclusies zijn, valt te bezien. Zeker in het licht van de recent onthulde mestfraude die boeren en loonbedrijven op grote schaal plegen. Uit onderzoek door NRC Handelsblad bleek dat er flink is geknoeid met de mestboekhouding. LTO Nederland, de belangenvereniging voor agrarische ondernemers laat weten zeer geschokt te zijn door de mogelijke fraude. Ze beloven de minister alle medewerking te verlenen bij de aanpak van fraude.