Hoewel het een controversieel onderwerp lijkt, is de museumdirecteur niet bang voor boze reacties. “Misschien is het controversieel, maar de Tweede Wereldoorlog wordt levendig herinnerd door diverse musea waar we de meest verschrikkelijke beelden laten zien”, legt hij uit.

‘Ze hebben dingen gemaakt die verdomd goed waren’
We moeten het nazi-design op een andere manier benaderen, vindt De Rijk. “We vinden de nazi’s en alles waar zij voor stonden enorm abject, dus alles wat ze maakten, klopt ook niet.” Met die laatste constatering is hij niet eens. “Ze hebben namelijk dingen gemaakt die verdomd goed waren.”

Hij noemt de architecten van het Derde Rijk. “Als Hitler je vraagt een nieuwe Duitsland te ontwerpen, dan snap ik daar een enorme verleiding ligt als je op je vak wordt aangesproken. Hoe volkomen abject ook de gedachtegang erachter is.”

De Rijk heeft altijd een bijzondere fascinatie gehad voor het design van de nazi’s. Hij snapt dan ook niet dat het in de kunstgeschiedenis een doodgezwegen onderwerp blijft. “In boekwinkels liggen planken vol met boeken over de jaren veertig van de vorige eeuw, maar de boeken over kunst stoppen bij de start en beginnen pas weer aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Daar ligt een missie. Het design van de nazi’s was namelijk enorm krachtig.”

‘Briljante symbolen’
Dat zullen we terug gaan zien in de tentoonstelling waar De Rijk zo naar verlangt. “Ze hadden briljante symbolen die een enorme impact hebben”, doelt hij op het logo van de SS. Verder zullen er affiches en tijdschriften worden getoond. “We willen er ook een educatief programma aan koppelen.”

Behalve geprint design zullen er ook beelden getoond van filmmaakster Leni Riefenstahl. Zij maakte Duitse propagandafilms in de tijd van Hitler. “Totale propaganda inderdaad, maar de films werden met de meest moderne middelen gemaakt. Ze gebruikte ongelofelijke perspectieven en draaide met meer dan twintig camera’s”, bejubelt de museumdirecteur het vakmanschap.

“In Amerika waren de films verboden maar in Hollywood bestudeerden regisseurs de video’s onder begeleiding om ervan te leren”, benadrukt De Rijk de vooruitstrevendheid van Riefenstahl’s werk.

‘Als neonazi’s er blij van worden, heb ik het niet goed gedaan’
De Rijk is niet bang dat aanhangers van extreemrechtse organisaties zoals de Nederlandse Volksunie zullen likkebaarden bij zijn tentoonstelling. “Dan heb ik het niet goed gedaan. Het wordt een documentaire-tentoonstelling waarbij absoluut geen sprake is van propaganda. Het nazisme zal niet gevierd worden. Alles wordt in de juiste context geplaatst.”

De directeur is op dit moment druk in onderhandeling met organisaties in Duitsland om zijn tentoonstelling rond te krijgen. Op zijn vroegst eind volgend jaar zal het design van het Derde Rijk te zien zijn in het Stedelijk Museum in Den Bosch, dat tegen die tijd het Design Museum Den Bosch heet.

Verzet
De eerste tegenstanders van de tentoonstelling hebben zich al gemeld. De AFVN-Bond van Antifascisten heeft de Bossche wethouder van Cultuur en het museum gevraagd om een gesprek. “Ons ontgaat de historische of educatieve noodzaak voor een dergelijke expositie. Het is onvermijdelijk dat u daarin deze spullen in een positieve context toont”, aldus Arthur Graaff.