Stuifmail zondag 25 februari: Turks tortelei, kool- of pimpelmees, groepen vogels en aardappelgallen

25 februari 2018 om 07:45
nl
OISTERWIJK - Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Vandaag besteedt Frans aandacht aan een opengehakt ei van een Turks tortel, een kool- of pimpelmees, groepen vogels, aardappelgallen en een kwak.
Profielfoto van de Bekker Peter
Geschreven door
de Bekker Peter

Opengehakt Turks tortelei
Op de foto die José Venema instuurde, zie je een opgehakt wit ei. Jose Venema denkt dat het van een tortelduif is en vraagt zich af of dit niet een beetje te vroeg is? Nou, bij Turkse tortelduiven gaat het broedseizoen het hele jaar door, net als bij stadsduiven. Turkse tortels kun je dan ook alle maanden van het jaar broedend aantreffen. Deze duiven bouwen een zeer simpel plat nest bestaande uit losse takjes en waarin steeds weer twee eieren gelegd worden. Door allerlei omstandigheden, zoals roof of slechte temperaturen, mislukken veel broedsels. Door steeds weer nieuwe broedsels te maken, lukt het de Turkse tortels steeds om per jaar enige jongen 'vliegvlug' te krijgen. Eieren worden ook snel uitgebroed in maximaal achttien dagen. Jonge Turkse tortels zijn vaak al na vijftien dagen vliegvlug.

Kool- of pimpelmees
Bij Marga Hendriks is een kool- of pimpelmees territoriaal gedrag aan het vertonen. Die vliegt telkens tegen hun raam. De vraag van haar is, wat ze eraan kan doen, want ze vindt het zo zielig voor het vogeltje. Dit is een lastig probleem, want zo’n constante aanval op zichzelf zou eigenlijk niet moeten. De vogel gaat steeds agressiever in de aanval. Het gevolg is dat de vogel geen voedsel gaat zoeken en de kans bestaat dat hij zo verzwakt raakt. Op internet vond ik wat tips:

• De ramen niet wassen

• Stroken huishoudfolie of aluminiumfolie op het betreffende raam plakken. De stroken huishoudfolie als lamellen knippen en buiten boven op het kozijn van het raam vastplakken. De stukken vallen dan van boven naar beneden. De folie neemt de weerspiegeling weg en bovendien bewegen ze. Huishoudfolie is moeilijker knippen maar laat wel licht door. Ze kunnen ook binnenshuis voor het raam worden aangebracht.

• Gordijnen overdag dicht doen. Bij geen gordijnen of bij nog steeds weerspiegeling (lichte gordijnen) is een leuk kralengordijn misschien een idee. Ook dan ziet de vogel ziet zichzelf niet meer weerspiegeld.

• Zelfklevende zwarte plastic raamstickers die te koop zijn om vogels af te schrikken.

Hopelijk is de vogel op deze manier te helpen. Laat je even weten of het gelukt is, Marga?

Groepen vogels
'Buuf' Adeline Besselink  ziet op weg naar haar werk in Biezenmortel vaak grote groepen vogels bij elkaar. Ze twijfelt of het gaat om spreeuwen of kauwen, maar ze is benieuwd wat ze precies doen en waarom. Er zijn heel veel vogels - zoals mezen, spreeuwen, en kieviten - die in grote groepen bij elkaar vliegen. Dit doen ze als een soort verdediging, want probeer in zo’n grote groep als rover op een afstand maar eens de kop of het achtereind van een vogel te ontdekken. Het vaakst zie je een grote groep spreeuwen, net voordat ze gaan slapen. Bij andere, vooral kleinere vogels is zo’n groep de hele dag bij elkaar. Volgens mij zijn het bij Biezenmortel spreeuwen, alhoewel ik daar ook weleens een grote groep roeken heb gezien. Zo’n groep vogels bij elkaar is machtig mooi om te bewonderen, zeker als het om een hele grote groep spreeuwen gaat. Ze maken dan in de lucht de meest sierlijke vormen. Zo mooi. Ik heb bij YouTube een mooi filmpje gevonden van zo’n vlucht van Bram Siertsema. 

[YouTube:https://youtu.be/cQz5yNfKkSM]
Aardappelgallen
Op de foto van Thea Willems zie je twee bruine - een beetje op een aardappel lijkende - dingen op eikenbladeren liggen. Volgens mij hebben we hier te maken met oude aardappelgallen. Aardappelgallen worden veroorzaakt door een samenwerking tussen de zomereik en de aardappelgalwesp (biorhiza pallida). Deze aardappelgalwespen behoren tot de groep van vliesvleugeligen en kunnen maximaal zes millimeter groot worden. Waar begint het? Bevruchte vrouwtjes van de aardappelgalwesp leggen in wortelgallen eitjes op de jonge wortels van zomereiken. In het voorjaar komen uit die eitjes vrouwelijke wespen gekropen. Deze ongevleugelde en onbevruchte vrouwelijke aardappelgalwespen kruipen naar de toppen van de twijgen en leggen daar voornamelijk in eindknoppen van de zomereik hun eitjes. Die eitjes veroorzaken bij de zomereik een speciale groeivorm en zo wordt de aardappelgal gevormd. Die aardappelgal is dan de kraamkamer voor de larven die uit die eitjes komen. Een aardappelgal heeft meerdere kamers in tegenstelling tot de bekende galappel, die maar een kamer telt. Per aardappelgal komen alleen mannetjes of vrouwtjes voor. Na het larvenstadium verpoppen deze aardappelgalwespen, kruipen ze uit de aardappelgallen en gaan de mannetjes en vrouwtjes op zoek naar elkaar en er ontstaat dus een bevruchting. De bevruchte vrouwtjes leggen dan de eitjes in wortelgallen op de jonge wortels van de zomereiken. Zo is de cyclus rond.

Kwak
Op de foto van Pieter Stappaerts staat een vogel, die een beetje de houding heeft van een gedrongen reiger. De vogel heeft een witte borst, een lange snavel, gele poten, een donkere rug en wat geel bij de aanleg van de snavel. Vanwege deze elementen denk ik aan een kwak. Soms kom je ook weleens het woord nachtreiger tegen. Dat is niet zo gek, want deze reigerachtige vogel jaagt vooral in de nacht. Ze hebben dan ook een uitstekend gezichtsvermogen om in het donker te jagen. Bij gebrek aan voedsel in de natuur - vooral de winterperiode - gaan ze ook overdag op jacht. In de zomerperiode houden ze zich heel goed schuil in dicht struikgewas. Op het menu van de kwak staan zoetwatervissen, kikkers, insecten, larven, salamanders en zoetwaterslakken. Maar als het lukt een muis te verorberen, dan doet hij of zij dit zeker.

Wolf
In 2014 vertelde Leo Linnartz van ARK Natuurontwikkeling over wolven in Nederland. In het voorjaar van 2015 arriveerde de eerste wolf, maar van vestiging is nog geen sprake. ARK Natuurontwikkeling maakte dit fimpje van de wolf. Meer info vind je op wolveninnederland.nl.
[YouTube:https://youtu.be/fSoDFpwgEus]
Regenwormen
Het leven in de bodem onttrekt zich voor het grootste deel aan het blote oog. De reuzen van het bodemleven, de regenwormen, vormen daarop een uitzondering. De nieuwe kaarten van Atlas Natuurlijk Kapitaal tonen de dichtheid en diversiteit van de regenwormgemeenschappen.

Vinkenslag
Het is weer tijd voor de vinkenslag. Uit zeventien jaar Natuurkalenderwaarnemingen blijkt dat de vinkenslag gemiddeld voor het eerst op 21 februari gehoord wordt. Tussen het vroegste en laatste jaar zitten maar dertien dagen. Die beperkte variatie wordt deels bepaald door de temperatuur. Hoe warmer januari en februari zijn, hoe vroeger. Mensen wordt gevraagd het door te geven wanneer ze de eerste vinkenslag horen. Het aantal meldingen van de karakteristieke vinkenslag via de Natuurkalender begint op te lopen. Door het hele land beginnen de vinkenmannen zich te roeren. Het lijkt iets later dan gemiddeld. Als je eenmaal weet hoe de vinkenslag klinkt, kun je hem niet missen. 

Natuurtip
IVM Mark& Donge organiseert zondag 4 maart een wandeling met als thema de turfvaart. Deze duurt van twee tot vier uur 's middags. Deelnemers wordt gevraagd gepaste kledij en schoenen aan te doen. Er wordt vertrokken vanaf de hoek van de Talmastraat met de Heuvelbrink in Breda. Voor meer informatie kun je kijken op de site van het IVN Mark& Donge. 

 

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.