1. Strandportretten
Rineke Dijkstra brak als fotografe door met haar serie Strandportretten uit de jaren negentig. Foto’s van schuchtere pubers op het strand in landen als België, de VS, Polen en Kroatië. De foto’s zijn treffend omdat ze de geportretteerden laten zien op de grens tussen kind zijn en volwassenheid. De breekbaarheid van deze onzekere fase in een mensenleven is voor iedereen herkenbaar en zichtbaar in deze intieme portretten. 

2. Werkwijze
Altijd zijn het portretten, van voren gemaakt, waar degenen die op de foto zijn gezet zich hebben ontdaan van maniertjes, van sociale maskers die ze in een selfie tijdperk aangeleerd hebben zich voor te houden. Dat gebeurt omdat Rineke Dijkstra gebruikt maakt van een ouderwetse, 19e eeuwse platencamera (met zo’n doek waar je onderduikt, die Dijkstra overigens niet gebruikt). Daardoor neemt ze de tijd voor een foto. En in die tijd laten de geportretteerden hun maskers zakken en zie je – waar mogelijk – de mensen zoals ze echt zijn.

3. Eenvoud
Kunsthistoricus Wieteke van Zeil roemde Dijkstra om haar ongekunsteldheid. "Haar werk is van een waanzinnige eenvoud en roept soms de reactie op: wat is daar nou speciaal aan? Maar hoe eenvoudiger de foto’s ogen, hoe beter ze zijn gemaakt. Juist bij die eenvoud tellen de details. Het haarplukje dat precies zo opkrult als de mondhoek van een geportretteerd meisje. Door dergelijke details onderscheidt Rineke zich, maar die details zie je pas als je de tijd neemt voor haar portretten." Als kunstcriticus van de Volkskrant zag ze ook een link met de oude Hollandse meesters. 

4. Ontroering
In een interview in het FD zei bevriende fotograaf Koos Breukel ooit dat het de verlegenheid van Dijkstra zelf is die ze opzoekt in de mensen die ze voor de lens heeft. "Rineke projecteert de onzekerheid die ze zelf ervaart op haar modellen. Daarvoor kiest ze doorgaans wat onwennige, schuchtere kinderen. Die ontroeren haar doordat ze iets in hen herkent en dat is zichtbaar." Zelf omschrijft ze hoe voor haar de ontroering zit in het wegvallen van een aangenomen pose. "Omdat het zo lang duurt, ontspannen ze op een gegeven moment, gaan ze anders staan, wordt hun houding meer ongedwongen. En dat is vaak precies het moment waar ik op wacht. En dan druk ik af", vertelt ze in een interview in Trouw.

5. Hasselblad Award
"Rineke Dijkstra is met haar fotoportretten een van de meest vooraanstaande kunstenaars in de hedendaagse kunst", schreef de jury van de prestigieuze Hasselblad Award  voor kunstenaars die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de fotografie. Over haar videowerk zei de jury dat haar beelden ‘bewegende foto’s lijken die ons op revolutionaire manier wijzen op de vloeibare grenzen tussen stilstaand en bewegend beeld'.

Daarom hebben grote musea als het Tate Modern in Londen, het MoMa in New York, maar ook het Van Abbemuseum in Eindhoven haar werk in de collectie. Nu biedt De Pont de uitgelezen mogelijkheid deze verlegen fotografe met haar indrukwekkende werk te leren kennen.

Had ik al gezegd ga dat zien? Ga dat zien! Vanaf zaterdag. Tot en met 22 juli 2018 in Museum De Pont in Tilburg. Doen!