Geert Verstegen zegt het onverbloemd: "De Nederlandse overheid is kampioen in het weggeven van rechten. En nu moeten burgers hun eigen lucht terugkopen." Volgens Verstegen, lid van het Brabants Burgerplatform Minder Beesten, heeft de overheid een geurbeleid gehanteerd op basis van verkeerde normen. "Terwijl ze al jaren wisten dat die normen niet klopten."        

Een van de pijlers van dat geurbeleid is de 'gecombineerde luchtwasser'. Die zuivert de lucht die de veestal verlaat. In 2006 kwamen de eerste combi's op de markt om de uitstoot van geur, ammoniak en fijnstof te reduceren. Een installatie die tienduizenden euro's, zo niet tonnen kost. Toch zien overheid, boeren en Rabobank in deze techniek dé manier om de uitstoot van veestallen te verminderen.   

Op de schop
Uit recent onderzoek van Wageningen University& Research (WUR) blijkt echter dat de effecten van de combi luchtwassers aanzienlijk lager uitvallen dan werd aangenomen. Het geurbeleid moet daarom op de schop. Dat liet staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) dinsdag per brief aan de Tweede Kamer weten. 

De staatssecretaris wijst op eerdere Duitse laboratoriumtesten. Daaruit zou blijken dat een 'combi luchtwasser' goed is voor een geurreductie van 81 procent. Maar metingen van WUR tonen aan dat dit in werkelijkheid 40 procent is. Voor de uitstoot van ammoniak geldt hetzelfde. De combi luchtwassers halen in de praktijk een reductie van 59 procent, terwijl 85 procent was beoogd.

Geurbeleid
Met alleen al 2400 varkenshouderijen in Zuid-Nederland, alle reden voor staatssecretaris Van Veldhoven om het geurbeleid aan te passen. Ze kondigt nieuwe 'reductiepercentages' aan, gebaseerd op de metingen van WUR. Dat zal het voor boeren niet onmogelijk, maar wel lastiger maken om hun bedrijf uit te bouwen. 

Voor bestaande veestallen verandert er niets. Ze zijn volgens verleende vergunningen gebouwd en dus onherroepelijk, aldus Van Veldhoven. De staatssecretaris erkent tegelijkertijd dat burgers en omwonenden al die jaren hebben moeten leven met een hogere geurbelasting dan werd verondersteld. Ze stelt daarom voor om 'in gezamenlijkheid' te kijken naar technische oplossingen, betere controle en handhaving van het geurbeleid.

Stip aan de horizon
"Dit is de zoveelste stip aan de horizon", schampert Verstegen. "Er volgt weer nader onderzoek en er gebeurt niets. Het is een vlucht naar voren. Daarbij gaat het niet om argumenten maar om belangen. De bodem, het water en de lucht in Nederland zijn verontreinigd en dan vragen we ons af hoe dat toch zo is gekomen. Willen we dat terugdraaien, dan moeten we het niet zoeken in nieuwe technieken maar gewoon in minder dieren."

Het Brabants Burgerplatform Minder Beesten overweegt om een civiele procedure aan te spannen tegen de overheid en eventueel individuele ondernemers. Mogelijk worden ook een aantal Brabantse gemeenten gedagvaard omdat ze zich niet voldoende inspannen voor een gezond woon- en leefklimaat.