Natuurgebieden zijn razend populair. Uit onderzoek blijkt dat veertig natuurgebieden in Brabant gezamenlijk bijna 8,5 miljoen unieke bezoekers in 2015 trokken. Dat aantal ligt in werkelijkheid nog hoger omdat niet alle Brabantse natuurgebieden zijn meegerekend. De Loonse en Drunense Duinen staan op nummer één met 1,2 miljoen unieke bezoekers per jaar. Daarna volgen De Biesbosch (790.000 bezoekers) en Mastbos en Markdal (514.000).

Daar blijft het niet bij. Harde cijfers zijn er niet, maar alle natuurorganisaties verwachten: het wordt de komende jaren nog drukker. "Dat zien onze boswachters voor hun ogen gebeuren", zegt een woordvoerder van Natuurmonumenten. Dat is goed nieuws vinden dezelfde instanties, maar dat brengt ook lastige vragen met zich mee. Want hoe zorg je dat de natuur divers blijft en niet lijdt onder de toegenomen recreatiedruk? En wat zijn juiste oplossingen? 

Emoties

Zo roepen plannen om de kwaliteit van natuurgebieden te beschermen, soms heftige emoties op. Na de opknapbeurt van Nationaal Park De Peel, worden meer delen afgesloten voor publiek om de natuur een impuls te kunnen geven. Dat schoot omwonenden in het verkeerde keelgat. En belanghebbenden bij De Biesbosch reageerden furieus op het plan om entree te gaan heffen voor specifieke doelgroepen om de voorzieningen in het gebied in stand te kunnen houden.  

LEES OOK: Bootbezitters woedend vanwege plan voor entreegeld in de Biesbosch: 'Het is onzin'

In de Regte Heide bij Riel is sinds een jaar een deel afgesloten voor bezoekers met honden. "Niet iedereen begrijpt die maatregel", zegt De Jong, boswachter van Brabants Landschap. "Mensen zien niet dat als je met de hond loopt en die hond zijn neus in een nest van een leeuwerik steekt, het hele nest is vernietigd en er misschien geen nakomelingen komen. Honden kunnen zo broedvogels en reeën wegjagen, terwijl je dat als argeloze bezoekers niet eens merkt. Ik moet geregeld uitleggen waarom we geen honden in bepaalde delen willen hebben."

'Natuur is van ons allemaal'

Dat maatregelen weerstand kunnen oproepen, kan hoogleraar Bas Arts van de Wageningen Universiteit wel verklaren. "We hebben het gevoel dat natuur van ons allemaal is. Natuur is een publiek goed, dus waarom zou je daar niet in mogen? Bovendien betalen we eraan mee via de belastingen." Als je maatregelen neemt, moet je die goed uitleggen, vindt hij. "Entree zorgt voor een barrière om de natuur te bezoeken, het moet een allerlaatste redmiddel zijn." 

Volgens de hoogleraar is het de kunst om de optimale balans te zoeken tussen natuur en recreatie. Daarbij is moet wat hem betreft de intentie zijn: gebieden zoveel mogelijk toegankelijk houden. "Vooral jongeren moeten contact houden met natuur zodat ze het belangrijk blijven vinden. Dat is een garantie dat we de natuur in de toekomst blijven beschermen. Komen steeds minder mensen in de natuur, leidt dat tot meer asociaal gedrag en dus achteruitgang van de natuur." 

LEES OOK: Bijna geen insecten meer op de voorruit, want ze sterven massaal: 'Dit kan zo niet doorgaan'

Terwijl die aandacht voor de natuur juist zo nodig is, vindt Arts. "De kwaliteit van de Nederlandse natuur is wel herstellende, maar we zijn er nog lang niet. Toch is drukte niet de grootste bedreiging. Dat zijn nog steeds de gevolgen van de landbouw en de verstedelijking."