Waarom wilde je dit programma maken?
“Het begon een paar jaar geleden tijdens een singularity-meeting in Amsterdam waar ik bij was. Daar hoorde ik mensen praten over allerlei ‘wonderen’ die zich aan het voltrekken zijn. Ik raakte betoverd door termen als exponentiële groei en de verwachting dat rond 2045 de technische singulariteit (het moment dat de technologische vooruitgang zo snel gaat dat mensen het niet meer bij kunnen benen, waarna kunstmatige intelligentie zichzelf gaat verbeteren, red.) zou plaatsvinden. Het was een heel nieuwe wereld voor mij.”

“Dit kwam samen met een moment dat ik aan het lunchen was en mij opeens de dierlijke angst realiseerde hoe het met mijn kinderen zou aflopen in de toekomst. Het is een soort van oerangst. Dat kwam samen en ik wist dat ik daar iets mee moest doen. Uiteindelijk rolde daar een tv-programma uit dat bij Omroep Brabant terecht is gekomen.”

Hoe ga je te werk?
“We beginnen iedere uitzending met een schets van het probleem en laten dan onze zoektocht zien. Zo kijken wij in de eerste aflevering wat er in de toekomst op ons bordje ligt en of dat nog wel hetzelfde is als wij nu kennen. Maar daarbij gaan wij ook verder? Als wij dan allemaal onze eigen robots hebben, wat betekent dat dan voor het dagelijkse leven? Daarbij gaan wij niet op zoek naar speeltjes of gadgets, hoewel die er natuurlijk ook zijn, maar kijken wij vooral naar ideeën.”

Een van de constateringen die Merlijn deed is dat kijken in de toekomst eigenlijk niet mogelijk is. “Vijf jaar in de toekomst kijken is al heel moeilijk, tien jaar is bijna onmogelijk en dertig jaar is dan wel heel ver weg. Er zijn grote bedrijven mensen die mensen inhuren om dit voor ze te doen, maar niemand heeft de wijsheid in pacht. Maar wij kunnen wel dingen aanstippen.” 

Wat kunnen we dan verwachten?
“De vliegende auto, hopelijk”, aldus een grappende Merlijn. “Maar wat mij vooral heeft verbaasd zijn alle dingen met printen. Zoals pilletjes die in 3D geprint kunnen worden. Zo kunnen daar allemaal stofjes in worden gestopt die je dan makkelijk binnen kan krijgen. En wat te denken van spullen voor het lichaam die alleen geproduceerd kunnen worden zoals kunsthartkleppen. Ook voedsel kan in de toekomst uit een soort van printer komen. Alleen dat al brengt heel veel mogelijkheden met zich mee en heeft tig implicaties voor het dagelijkse leven.” 

Een andere interessante ontwikkeling is volgens Merlijn die van big data. Dat is de verzamelnaam voor de berg informatie die wordt verzameld door tig apparaten en sensoren waar computerprogramma’s inzichten uit proberen te halen waarmee de wereld kan worden verbeterd en/of veel geld mee kan worden verdiend door grote bedrijven. 

“Al die grote bedrijven zijn allemaal data aan het generen, data waar ik zelf niets aan verdien maar waar wel iets aan verdiend wordt. Op de eerste draaidag liep ik bijvoorbeeld op Strijp (de Eindhovense stadswijk, red.) terwijl slimme lantaarnpalen en microfoontjes allemaal data aan het registeren waren. Dat is handig als er bijvoorbeeld wordt ingebroken. Maar wat als je daar met je minnares loopt terwijl er een moord wordt gepleegd. Dan moet je gaan uitleggen aan je vrouw wat je op die beelden deed. Ik weet niet of iedereen daar zo blij mee is, maar die ontwikkeling gaat ook steeds harder.” 

Ben je optimistisch over de toekomst?
“Ja. Heel erg. Ik ben een believer (gelover, red.) in de zin dat technologie heel veel problemen gaat oplossen. Smeltende poolkappen die wij kunnen behouden, het energie-overschot dat wij gaan creëren waar alle auto’s geen benzine meer nodig hebben. Ik denk dat er ook heel veel ziektes tussen nu en vijftig jaar opgelost kunnen worden. Dat je ernstige ziektes in de toekomst met een spuitje op kan lossen. Nu is de natuur altijd weerbarstig maar ik denk dat de technologie het op de lange termijn gaat winnen.”

Toch wil Merlijn nog even een kleine kanttekening plaatsen bij zijn optimisme. “Zo heeft de Nederlandse ex-commandant Ingo Piepers met cijfers berekend dat de Derde Wereldoorlog rond 2020 dreigt uit te breken. Nu zijn er onlangs juist goede stappen gezet door de Verenigde Staten en Noord-Korea die praten over denuclearisering maar toch dreigt nog altijd het gevaar van een oorlog die dan digitaal lijkt te worden uitgevochten. Dat blijkt nog altijd spannend. Maar wie weet kan je dan nog altijd de stekker eruit trekken. Het zal ik niet zo’n vaart lopen.”

Als wij 2050 halen, worden wij dan ook onsterfelijk?
“Ik denk dat mijn kinderen nu al 200 tot 300 jaar oud kunnen worden. Wie weet leef je wel 1000 jaar. Heb je dan vijf verschillende carrières of bezoek je dan alle kinderfeestjes van je achterachterachterkleinkinderen? Moet je dat allemaal wel willen? En als al onze basisbehoeftes worden voorzien wie moet er dan nog werken. Waarom zou je dan nog willen werken? Dat lijkt het einde van het kapitalisme maar biedt mensen wel de kans om zich te gaan ontplooien wat ze echt willen doen. De grote vraag is wel als je niet meer hoeft te werken, wat je dan in vredesnaam gaat doen met al die vrije tijd. En wij klagen nu al dat onze kinderen te veel met hun mobieltjes bezig zijn.”

Is er over dertig jaar nog wel een Brabant?
“Dat is moeilijk te zeggen. De Brabantse identiteit die is er eigenlijk niet. Het is moeilijk om daar achter te komen. Zo is mijn streven om van mijn kinderen wereldburgers te maken. Maar aan de andere kant merk je ook dat er een grote drang is naar het lokale en regionale. Dat als een soort van bevestiging van je eigen identiteit.” 

“Eigenlijk zijn al die grenzen allemaal onzin wat de aarde is van niemand. Maar toch merk ik aan mezelf dat ik mijzelf dan soms weer heel erg afzet als iets in Amsterdam gebeurt of zo. Dan ben ik toch opeens een ontzettend Brabants menneke (uit Nuenen, red.). Hier kom ik vandaan namelijk. Het is nog maar de vraag of mensen in 2050 in hun schulpje terugkruipen of juist de wereld gaan verkennen.”

Wat zullen je kinderen denken als ze dit in 2050 lezen?
“Oh wat was papa naïef, denken ze dan. De auto’s vliegen hen dan waarschijnlijk om de oren en dan nemen ze een pilletje om zielsgelukkig te worden wanneer ze willen. Alles is dan uitgedacht waardoor ze dan waarschijnlijk bijna geen tegenslag meer kennen. Ze hebben dan wellicht geen mentale weerbaarheid omdat ze als prinsjes en prinsesjes door het leven gaan. Maar wellicht kan daar nog een pilletje voor worden uitgevonden. Waarom ook niet?” 

Zondag in de eerste aflevering van Brabant 2050: Wat ligt er in 2050 op ons bord? Merlijn bezoekt met gedeputeerde Annemarie Spierings een Herenboerderij. Hij spreekt de bevlogen vegetarische slager Jaap Korteweg en bespreekt met filosoof Koert van Mensvoort de ongekende mogelijkheden van kweekvlees. Verder is hij te gast op een vertical farm en bij een zaadveredelaar. 

Brabant 2050 is vanaf 17 juni 10 weken lang iedere zondag te zien op Omroep Brabant televisie. De uitzendingen vind je ook op omroepbrabant.nl/uitzendinggemist. Alles over de afleveringen is terug te lezen op omroepbrabant.nl/brabant2050.