Anton Kotte uit Eindhoven verloor zijn zoon, schoondochter en kleinzoon. “Het went een beetje, maar vergeten doe je het nooit. Dat kan niet. Ik merk op allerlei momenten dat het terugkeert en die momenten zijn zeer onvoorspelbaar”, vertelt hij. 

Minuut stilte
De ongeveer duizend aanwezigen waren een minuut stil rond het moment dat de Boeing 777 van Malaysia Airlines vier jaar geleden neerstortte. Bij de vliegramp kwamen alle 298 inzittenden om, onder wie 50 Brabanders.

Familie en vrienden lazen de namen van de slachtoffers op. Minister-president Mark Rutte opende het defilé met het leggen van bloemen bij het monument, dat uit 298 bomen bestaat. “Op het moment dat ze niet meer genoemd worden, zijn ze echt dood”, vertelt Bart Hornikx uit Goirle.

LEES OOK: Nabestaanden herdenken vier jaar na dato ramp met MH17: 'De dagen ervoor zijn slopend'

Hij en zijn vrouw Jeanne verloren hun dochter Astrid en haar vriend Bart. Hij vindt de herdenkingen fijn. “Je hebt toch een bepaalde klik met de andere nabestaanden. Je hoeft geen woord te zeggen, je voelt elkaar goed aan en dat is heel fijn.”

“Aan de buitenkant lach je en aan de binnenkant huil je”, antwoordt zijn vrouw op de vraag hoe het nu met ze gaat. “De ene dag gaat het beter dan de andere dag.”

'Leven voor en na MH17'
Martijn Martens verloor zijn zus, zwager, neefjes en nichtjes. Een gezin van zes uit Neerkant. “Je hebt een leven voor MH17 en een leven na MH17. Voor mijn gevoel ben ik nooit meer echt rustig geweest sinds het gebeurd is. Het blijft maar rondspelen in je hoofd”, vertelt hij.

Hij geeft aan veranderd te zijn. “Je leeft meer met de dag, het kan zomaar voorbij zijn.” Daarom vindt hij het belangrijk om ondanks het grote verlies ook van het leven te blijven genieten. “Je gaat wel ontspanning zoeken om je hoofd leeg te maken. Dat moet je ook doen, anders red je het niet.”

“Het gaat nooit over. We zullen er mee moeten leren leven en het een plaatsje moeten geven, maar dat lukt niet”, zegt Bart Hornikx. “Dat kan ook niet”, vult Jeanne aan. “Er is geen kastje waar je het in kunt stoppen en dan het laatje dicht kan doen.”