Ligusterpijlstaart

Op de werkelijk prachtige foto van Coby de Wildt zie je een prachtige vlinder. Ik zie meteen aan de kleuren en de zwarte kop dat het gaat om de ligusterpijlstaart. Deze vlinder behoort tot de mooiste nachtvlinderfamilie van Nederland, de pijlstaartfamilie. Hiertoe behoren onder meer ook de kolibrievlinder en de doodshoofdvlinder. De ligusterpijlstaart kun je in ons land aantreffen tot ongeveer september. De maximaal negen centimeter lange rups kun je op redelijk veel planten aantreffen, zoals de sering, de sneeuwbal en de es, maar je vindt deze rups vooral op de liguster. Vandaar de naam.

Rups ligusterpijlstaart

Op deze foto van Arjan Sparreboom zie je de rups van de vlinder waar ik het hierboven over heb.

Kolibrievlinder

Op de foto die ik kreeg van Berna Cornelisse zie je boven de buddleja - ofwel vlinderstruik - een vlinder 'hangen'. Aan de vorm kan ik zien dat het gaat om de kolibrievlinder. Ook weer een nachtvlinder uit de pijlstaartfamilie, maar deze is dagactief. Deze vlinder beweegt zijn vleugels zo snel, dat hij daar zijn naam aan te danken heeft. Daarnaast lijkt de vlinder ook wel een beetje op een kolibrie. Overigens is deze naast de atalanta een van de bekendste trekvlinders. In de zomer vliegen grote aantallen kolibrievlinders naar het noorden en westen van Europa en 's winters trekken de vlinders naar zuidelijkere delen van Afrika.

Kissing bug

De foto van het bovenstaande artikel laat een insect zien en de ondertitel geeft aan dat dit diertje dodelijk is. Dit is waar én niet waar. Er bestaat inderdaad een insect dat de naam kissing bug draagt, maar deze dodelijke wants komt zeker niet voor in Nederland. Ik baal dan ook van dit soort slechte, opruiende en ziekmakende journalistiek, want op de foto bij het artikel staat een onschuldige bladpootwants. Deze wants komt wel voor in Nederland, maar zuigt enkel jonge dennenappels leeg. Door zulke foto’s te plaatsen bij verhalen die wel kloppen, ontstaat paniek in Nederland en zijn de bladpootwantsen hun leven niet meer zeker. Overigens is deze bladpootwants ook pas recent in Nederland gearriveerd. De eerste waarneming vond plaats in 2007, maar van oorsprong komt de bladpootwants uit Noord- en Midden-Amerika. Op onbekende wijze is dit insect naar Europa gekomen. Het werd voor het eerst in 1999 in Italië gesignaleerd. Tot slot het volgende: onderzoeksbureau EIS-Nederland houdt zich bezig net alle geleedpotigen die in Nederland voorkomen of komen en meldt dat ze 'nog nooit hebben kunnen vaststellen dat de kissing bug in Nederland voorkomt. "Wel is er een toename van mensen met de ziekte van Chagas. Maar dat komt waarschijnlijk doordat mensen vaker reizen, waaronder naar Zuid-Amerika waar de kissing bug wel voorkomt.” 

De ziekteverwekker is verwant aan die van de Afrikaanse slaapziekte en veroorzaakt ook soortgelijke symptomen. Acute symptomen zijn: hevige koorts, bloedarmoede (anemie), een eenzijdige zwelling in het gezicht of ooglid, slaperigheid en algehele vermoeidheid, hoofdpijn en braakneigingen. De ziekte kan in de eerste periode van een tot enkele maanden nog behandeld worden. Na deze incubatietijd is de ziekte niet meer te behandelen. In Zuid-Amerika is deze ziekte een groot probleem en sterven er veel - voornamelijk arme - mensen aan.

Beginnend wespennest met koningin

Op de foto die Peter Verhagen instuurde, zie je een wesp op een nestje. Het is de start van de bouw van een wespennest en het is de koningin die erop zit. Koninginnen maken van hout - wat ze fijn kauwen tot een soort papier-maché - een gesloten bovendeel. Dit heeft de vorm van een paraplu. In het midden zit dit bovendeel stevig vast. Daarna maakt de koninginnen binnen in de parapluvorm zeshoekige cellen, en als die klaar zijn legt ze daar haar eerste eitjes in. Als die uitkomen, gaan die werksters verder met het bouwen van het nest. Als er genoeg cellen zijn, houdt de koningin zich nog maar alleen bezig met het leggen van eitjes.

Oeverlibel

Op de foto van Martian Swinkels Gommans zie je heel duidelijk een libel zitten en volgens mij is het het vrouwtje van de oeverlibel. De libellen bestaan uit twee groepen; 1) de waterjuffers en 2) de echte libellen. Het grote verschil is dat bij de waterjuffers de vleugels op rusthouding gesloten liggen achter het lichaam en bij de echte libellen liggen deze vleugels gespreid. Dat is op de foto van Martina Swinkels Gommans ook goed te zien, dus hoort de libel op de foto bij de echte libellen. Daarnaast is de houding van het lichaam kenmerkend voor een oeverlibel, dus denk ik dat het die soort is.

Waterslak

Lisette van Helden maakte dit filmpje van een waterslak in een vijver.

Bessen van de aronskelk

Op de ietwat wazige foto van Jac Vermeeren zie je groene stelen met aan de top oranje bessen. We hebben hier te maken met aronskelken. Op de foto zie je het resultaat van een bestuiving. Als de bessen rijp zijn, vallen ze af of worden ze meegenomen door dieren. In ons land kennen we twee soorten aronskelken: de gevlekte aronskelk - die oorspronkelijk enkel in Zuid Limburg voorkwam - en een tuinvariant, de Italiaanse aronskelk. Die stond oorspronkelijk bekend stond als stinsenplant. Overigens hebben de aronskelken een heel aparte manier om zich voort te planten. De bloemen van aronskelken bevatten geen nectar, maar lokken insecten met een sterke geur. De insecten komen daar op af en dan worden deze insecten 24 uur opgesloten. Hoe gaat dat in werking? Het begint heel simpel: ze vliegen naar de plant toe en landen op de rand van het blad of op de rand van de bloeiwijze. Die beide randen zijn glad waardoor de insecten naar beneden glijden. Hopla, recht de val in. De oppervlakte van die val is bedekt met een laagje olie en daar hebben de poten van de insecten geen houvast en dus kunnen ze niet ontsnappen. Te meer er uitsteeksels boven de mannelijke bloemen hangen en doordat ook de binnenzijde van de bloeiwijze is bedekt met een laagje olie.

Als zo de insecten goed vastzitten in de val geven de vrouwelijke bloemen druppels kleverige vloeistof af, wat op de rondkruipende insecten terechtkomt. Deze vloeistof vermengt zich samen met het stuifmeel van een eerder bezoek aan een andere aronskelk en duwen de insecten op de vrouwelijke bloemen. De kruisbestuiving is dan tot stand gekomen.

Daarna vindt binnen die 24 uur nog een aantal veranderingen plaats in de bloeiwijze. De kleverige uitscheiding op de vrouwelijke bloemen verdwijnt, de mannelijke bloemen komen tot rijping en werpen het stuifmeel uit zodat dit op de insecten onder in de bloeiwijze terechtkomt. Deze uitscheiding blijft kleven aan de insecten, omdat die besmeurd zijn met kleverige vloeistof. Vervolgens verdwijnt ook de olie aan de binnenzijde van de bloeiwijze en verslappen de uitsteeksels zodat de insecten naar buiten kunnen kruipen.

Pauwoogpijlstaart

Op de foto die Daniëlle van Bilsen instuurde, is een bruinachtige vlinder te zien die enkel twee vleugels laat zien. De andere twee vleugels zitten daaronder verstopt. Als die twee laatstgenoemde vleugels wel te zien waren, hadden Daniëlle en René van Linden twee mooie 'ogen' gezien. Wat zij gefotografeerd hebben is een pauwoogpijlstaart. Weer een mooi exemplaar uit de pijlstaartfamilie. De pauwoogpijlstaart is een nachtvlinder - geen mot - die ook in de nacht actief is. De rups leeft op vooral wilgen. De pauwoogpijlstaart komt vooral voor in een waterrijke omgeving. Dat klopt in dit geval heel mooi, want de vindplaats is dicht bij de Voorste Stroom in Oisterwijk.

Natuurtip
Zondagmiddag wordt om twee uur een natuurwandeling door de Vloeiweide georganiseerd, een wandeling in het kader van Breda Binnenste Buiten. Het onderwerp van de wandeling is Turf in de Vloeiweide. Er wordt vertrokken vanaf het gele bruggetje over Bijloop aan de Raamschoorseweg. Meer informatie vind je op de website van de VVV Breda.