De ziekte wordt overgebracht via contact tussen varkens en wanneer de dieren besmet vlees eten. Het vermoeden bestaat dat de zwijnen in België zo besmet zijn. Het virus kan ook worden overgebracht door mensen die in uitwerpselen van besmette varkens hebben getrapt en later op een niet-besmet bedrijf rondlopen.  

Gedeputeerde Anne-Marie Spierings zei vrijdag tijdens een vergadering van Provinciale Staten dat er in Brabant al een projectgroep van alle betrokken partijen bijeen is geweest om zich op het ergste voor te bereiden.  

Boeren maken zich zorgen
Twintig jaar geleden was er een grote uitbraak van de varkenspest. Destijds zijn er veel maatregelen genomen om besmetting te voorkomen. Die maatregelen zijn nog steeds van kracht en nu weer actueel. Boeren maken zich desondanks zorgen, vertelt varkensboer John van Paassen uit Deurne: "De grootste zorg zit nu bij de wilde zwijnen en de varkens die buitenlopen." Want als boerderijvarkens in contact komen met besmette varkens zijn ze meteen ook ziek.

Dodelijk virus voor varkens
Het verschil met de varkenspest uit de periode 1997-1998 is dat dit Afrikaanse virus niet via de lucht wordt verspreid, alleen via contact. Dat maakt het virus beter in te perken. Een nadeel is dat er voor deze vorm van varkenspest geen vaccin is. Wat betekent dat de varkens die besmet zijn dood gaan.

Van Paasssen houdt zijn varkens altijd al binnen: "Ik heb geen varkens buitenlopen omdat ik dat te risicovol vind." Hij denkt dat het zaak is dat andere bedrijven hun dieren ook zo snel mogelijk ophokken. Verder vindt hij dat de provincie een taak heeft bij het weren van wilde zwijnen. Wat hem betreft mag de provincie daar wel wat meer aan doen.

Er is landelijk vastgesteld dat er twee gebieden zijn waar wilde zwijnen mogen loslopen. Die gebieden liggen niet in Brabant. Er lopen echter wel wilde zwijnen in Brabant. Om die populatie te verminderen, is jagen een oplossing. Onder boeren leeft het idee dat het provinciale beleid jagers belemmert de dieren af te schieten.

Jagen mag altijd
Gedeputeerde Johan van den Hout spreekt dat tegen. "De provincie zegt dat je overal mag jagen op wilde zwijnen en elke vergunningaanvraag voor het jagen op wilde zwijnen wordt toegekend. We kunnen niet nog meer gaan jagen." Ook worden er vangkooien gezet in natuurgebieden. 

Van den Hout maakt zich wel zorgen over de uitbraak in België en daarom is iedereen paraat. "We zijn niet in paniek, maar wel bezorgd. Het ministerie van landbouw zit er bovenop." De provincie heeft niet direct een rol, maar probeert wel adviezen te geven. "Voor de grote varkensboeren is dat niet direct nodig, die zijn goed georganiseerd via de ZLTO. De kleinere bioboeren, die wat minder georganiseerd zijn en waarvan de varkens buitenlopen, proberen wij te organiseren en te adviseren."

Alert zijn
Het advies dat de boeren krijgen, is vooral te zorgen dat er geen contact komt tussen hun varkens en wilde zwijnen. Ook moet er opgelet worden welke auto's en mensen het terrein opkomen. Het virus kan wel anderhalf jaar overleven en daarom is het belangrijk extra alert te zijn op voertuigen en mensen die van bedrijf naar bedrijf gaan. 

Ophokken is volgens Van den Hout niet altijd mogelijk. "Die weidevarkens zitten op een boerderij die er op ingericht is dat ze buiten lopen. Die boeren hebben niet zomaar een stal waar ze varkens binnen kunnen zetten." 

Slimme varkens
De wilde zwijnen uit Brabant bannen, is niet mogelijk. Wat Van den Hout het liefst heeft, is dat deze dieren in gebieden ver van de bewoonde wereld en de varkenshouders verblijven. "Maar dat is heel ingewikkeld. Die varkens zijn vreselijk slim. Dus als je ergens begint te jagen, gaan ze naar een ander gebied." Daarom wordt er vooral gejaagd in de gebieden tussen de 'veilige zones' en de varkenshouderijen.

Marc de Wit van Staatsbosbeheer is verantwoordelijk voor de natuurterreinen in Brabant. Hij is het eens met de gedeputeerde. "Als ik puur naar natuurbeheer kijk dan is een varken een welkom element in de natuur. Maar we moeten ook met onze buren rekening houden." Daarom werkt Staatsbosbeheer samen met de provincie en jagers om het aantal wilde zwijnen aan de randen van de natuurgebieden te beperken.

De Wit is niet bang dat er te weinig wilde zwijnen overblijven. Ook hij erkent dat het niet mogelijk is de dieren uit te roeien via de jacht en door ze te vangen. Maar als de Afrikaanse varkenspest overslaat naar Nederland, zal dat wel een flinke impact hebben op de populatie.