Er werden bloemen gelegd en burgemeester Paul Depla van Breda hield een toespraak. “Als scholier wist ik zeker: De toenmalige generatie had gefaald. Want hoe kan het toch dat je bij de Kristallnacht bent geweest en het gewoon hebt laten gebeuren? De Kristallnacht was een keerpunt in de geschiedenis. Het was een laatste waarschuwing voor de tragedie die daarna volgde. Dat moet je toch hebben gezien.” 

Appèl aan onszelf
“Maar tegenwoordig weet ik het niet meer zo zeker", aldus de burgemeester. "Hoe herken je die keerpunten in de geschiedenis? Voor mij is 9-11 zo’n keerpunt, maar toen het gebeurde wist ik niet wat het daarna nog allemaal teweeg zou brengen in wereld. Nu, 15 jaar later, zie ik pas wat voor effect het heeft gehad. We moeten blijven herdenken om ons te beseffen dat wat er toen is gebeurd en dat het zo weer kan gebeuren. Het is vooral is een appèl aan onszelf dat we alert moeten zijn op die keerpunten in de geschiedenis.”

Jan Hopman organiseert de herdenking van de Kristallnacht. Ook hij vindt het belangrijk dat er verbinding wordt gelegd met het heden. “Je ziet in de geschiedenis dat er overal genocides plaatsvinden. Kijk maar wat er nu met de Rohingya in Birma gebeurt of wat IS doet met sommige groepen. En dat gebeurt nu, op dit moment!”

Spanning
Ook in de Nederlandse samenleving ziet Hopman dat er een spanning is tussen verschillende groepen en geloven. “En daarom gaan we vanavond met een tocht vanuit de kathedraal eerst langs de Joodse Synagoge te lopen en daarna naar de Marokkaanse moskee. Zo proberen we verbinding te zoeken.”

Philip Soesan is de voorzitter van de Joods gemeente in de Breda. Hij vertelt waarom deze herdenking zo belangrijk is voor hem: