Met het oog op de verkiezingen voor Provinciale Staten in maart hielden de coalitiepartijen elkaar vrijdag uit de wind tijdens de behandeling van de laatste begroting. De oppositie deed er alles aan te stoken in het huwelijk. De PVV schold iedereen in de coalitie uit voor Eurofiele fanaten. Het CDA dat vier jaar geleden uit het warme nest werd gegooid maakte een weerbericht van de algemene beschouwingen met vooral Code Rood en Code Oranje. 

Verknocht geraakt
Het had allemaal weinig nut. Net als in sommige huwelijken zijn de geliefden aan elkaar verknocht geraakt en op elkaar gaan lijken. De SP vond de VVD opeens ook socialistisch. PvdA-woordvoerder Stijn Smeulders vertelde bij wijze van kwajongensstreek dat hij geen socialist was. Op de vraag van PVV’er Alexander van Hattem wat hij dan wel was, antwoordde hij: “Wij zijn alles waar u zich de afgelopen jaren aan heeft geërgerd”. Daarmee was de verhouding in het provinciehuis het best weergegeven.

Scherpe keuzes
De harmonie kon voortduren omdat er de afgelopen jaren dankzij de verkoop van Essent-aandelen geld genoeg was voor leuke dingen. Die tijd is voorbij. Er is de komende jaren minder geld en daarom moeten er scherpe keuzes worden gemaakt. Dan liggen er gevaren voor de goede relatie op de loer. Er is verschil van mening over geld voor natuur, het al dan niet indexeren van de opcenten op de motorrijtuigenbelasting en al dan niet een kerncentrale in Brabant. Genoeg stof voor een huwelijkscrisis in de laatste maanden.

Minder geld voor natuur
De VVD mocht als eerste de algemene beschouwing houden. Fractievoorzitter Martijn van Gruijthuijsen zette de zaak meteen op scherp. Hij vertelde welke koers zijn partij wil gaan varen en hij daagde anderen uit hetzelfde te doen. De VVD wil prioriteit geven aan economie en meer banen. De subsidiëring van amateurkunst en ondersteuning van kwetsbare groepen moet door gemeenten worden gedaan en er moet minder geld uitgegeven worden aan natuurontwikkeling. “Er moeten zoals gezegd keuzes gemaakt worden. Zo staat in de begroting dat àlle bedreigde soorten in de natuur beschermt dienen te worden. Élke soort specifiek ook in Brabant beschermen gaat ons te ver”, aldus Van Gruijthuijsen.

Visarend
Met die opmerking raakte de VVD bij verschillende partijen een gevoelige snaar. Hermen Vreugdenhil (SGP/CU): “Ik ben wel eens met Van Gruijthuijsen wezen varen in de Biesbosch. Hij weet niet eens het verschil tussen een kievit en een visarend”.  

Ongemakkelijk werd het  toen CDA-fractievoorzitter Marianne van der Sloot vroeg om meer aandacht voor de Q-koorts-patiënten. “Dat vind ik wrang”,  zei GroenLinks-frontvrouw Hagar Roijackers. “Het waren CDA-bewindslieden die bij de uitbraak van de Q-koorts niet goed handelden”. Van der Sloot: “Ik vind dat een lastige opmerking. Het CDA in Brabant heeft de verantwoordelijkheid genomen na de uitbraak”. 

Vluchtelingen
Uitdagingen waren er ook. SP’er Maarten Everling brak een lans voor arbeidsmigranten. Daar dook Patricia Brunklaus van GroenLinks bovenop. Ze wreef Everling subtiel aan dat het college van GS – waar de SP deel van uitmaakt – volgens haar weinig heeft gedaan voor vluchtelingen. Everling ontkende dat niet en liet zich door Brunklaus verleiden om samen na te denken over een motie daar verbetering in te brengen.

De PVV haalde  uit naar Gedeputeerde Staten die volgens Alexander van Hattem vooral bestaat uit Eurofiele fanaten. Gedeputeerde van economie Bert Pauli kreeg van hem de bijnaam “BankenBert”. Zijn tirades wekten de afkeur van D66-fractievoorzitter Arend Meijer: “Soms zijn de bijdragen van de PVV informatief, vaak lachwekkend, nu tenenkrommend. Kan de toon gematigd worden”, vroeg hij. Hij kreeg steun van Commissaris van de Koning Wim van de Donk.

Klimaatmaffia
Van Hattem schakelde over op klimaatachterkamertjes, klimaatmaffia en klimaatayatholla’s. Meijer: “Wordt uw eigen partij niet vanuit een achterkamertje door een ayatholla geleid die alles voor de hele partij bepaalt?” Nico Heijmans van de SP kwam zijn coalitiegenoot te hulp: “Ik heb geprobeerd lid te worden van uw partij maar ze bleken al een lid te hebben”. 

Zijn PVV-collega Harry van den Berg oogstte respect met zijn presentatie voor de aanpak van een alternatief plan voor de aanpak van de verkeersproblemen bij knooppunt Hooipolder. De PVV wil daar helemaal af van verkeerslichten. 

Gezondheid
D66-woordvoerder Femke Dingemans zette in op gezondheid. Brabanders hebben recht op gezonde lucht was haar leidraad. “En hoe zorgt u er voor dat de provincie een gezonde portemonnee heeft om dat allemaal te betalen”, vroeg de liberaal Van Gruijthuijsen. Patricia Brunklaus van GroenLinks twijfelde: “De economie groeit, er komt meer verkeer, hoe denkt u dan de gezondheid van Brabanders te bevorderen?”

PvdA’er Stijn Smeulders was vooral lyrisch over de prestaties van Gedeputeerde Staten. Het zou kunnen dat de vier in maart geen meerderheid halen en de geliefden een kindje moeten adopteren. Smeulders flirtte opzichtig met GroenLinks.  Woordvoerder Hagar Roijakkers maakte aan die illusie een einde. Haar partij stapt alleen in als er een groener programma komt.

Te veel economie
GroenLinks vond dat Gedeputeerde Staten de afgelopen jaren vooral economische belangen en groei van het toerisme heeft nagejaagd en nauwelijks oog heeft gehad voor klimaatverandering. Marco van der Wel van de PvdD onderstreepte dat in zijn algemene beschouwing.

Hermen Vreugdenhil van CU/SGP brak een lans voor het welzijn van arbeidsmigranten. Volgens hem zijn de omstandigheden zo slecht dat het leidt tot criminaliteit en mensenhandel. Jan Ockers van LokaalBrabant pleitte voor professioneel buurtbusvervoer.

Welke opvallende voorzetten gaven de partijen vrijdag?

VVD: prioriteit economie en meer banen; subsidie amateurkunst en ondersteuning kwetsbare groepen overhevelen naar gemeenten; minder geld voor natuur; bewapening van boa’s in buitengebied; als het nodig is een kerncentrale in Brabant.

CDA:  vanaf 2025 mogen in Brabantse binnensteden pakjes alleen nog maar met schone auto’s worden bezorgd; camera’s in de Biesbosch om afvaldumpers te betrappen; meer openbaar vervoer naar bedrijventerreinen; versterking van de lokale journalistiek; 

SP: opcenten motorrijtuigenbelasting niet verhogen, wel indexeren; bedrijven mogen zich alleen in Brabant vestigen als ze arbeidsmigranten fatsoenlijk belonen; behalve hightechcampussen moeten er ook campussen voor ambachtslieden komen; bedrijven bezetten die gas willen gaan winnen;

PVV:  minder regels voor boerenbedrijven; intrekken van “doorgeslagen” status natura2000-gebieden; geen arbeidsmigratie uit derdewereldlanden bevorderen; zorg er voor dat ziekenhuizen zich in binnensteden kunnen vestigen in plaats van in buitengebieden; thoriumcentrales om energie op te wekken.

D66: richt expertisecentrum op dat zich bezighoudt met gezonde lucht; 100.000 euro voor onderzoek naar gevolgen van Q-koorts bij kinderen;  snelfietspaden beter laten aansluiten op OV-stations; meer parkeerplekken buiten binnensteden waar automobilisten kunnen overstappen op de fiets; 

PvdA: geen indexering opcenten op motorrijtuigenbelasting; Brabant moet koploper worden in voedselvoorziening in de toekomst; voorkomen sociale tweedeling in maatschappij moet rode draad in beleid worden;

GroenLinks: extra investeringen in Van Gogh-activiteiten dient commercie  en moet uit de economiepot worden betaald; ophouden met bulklogistiek; subsidie voor religieus erfgoed alleen als congregaties zich niet schuldig hebben gemaakt aan misbruik;  meer bomen; dividend Eindhoven Airport gebruiken om overlast tegen te gaan; Philharmonie Zuid moet gesteund worden; 

50Plus: extra aandacht voor jonge boeren; regulering permanente bewoning recreatieparken beter; meer steun voor ouderenorganisaties

PvdD: streven naar minder woon- werkverkeer om CO2-uitstoot te voorkomen; meer snelfietsroutes; grootschalige mestverwerking moet stoppen; meer steun voor Philharmonie Zuid; stop met jacht op wilde zwijnen; er moet einde komen aan bio-industrie

CU/SGP: economie anders inrichten om uitbuiting van arbeidsmigranten tegen te gaan; provincie moet als aandeelhouder Eindhoven Airport eisen stellen aan vliegmaatschappijen die base willen vestigen om toestanden als met Ryanair-personeel te voorkomen; meer vakscholen

LokaalBrabant: onderzoek vitaliteit van Brabantse ziekenhuizen naar aanleiding van faillissement van Slotervaartziekenhuis in Amsterdam; meer aandacht voor professioneel buurtbusvervoer; 

De begrotingsbehandeling gaat naar verwachting tot na middernacht door.