Bijna iedereen die de twee enorme geallieerde begraafplaatsen bezoekt aan de Ruytershoveweg net buiten de stad is overdonderd door de massa gesneuvelde militairen. De jongste slachtoffers waren slechts 17 toen ze omkwamen bij de strijd eind 1944 in Zeeland en West-Brabant. 

'De zeven'
Ruim 1300 witte grafzerken staan hier. Je moet weten waar ze liggen, 'de zeven van de Eerste Wereldoorlog'. Ze liggen letterlijk in een uithoek van dit ereveld. 

'A sailor of the Great War' staat op een paar grafstenen. Zo noemen ze in Engeland de Eerste Wereldoorlog.  Daaronder staat de tekst 'Royal Navy'. 

Op een andere steen is een sterfdatum toegevoegd: 22 september 1914, bij het begin van de oorlog. Een zoektocht op internet leert dat die dag de Duitse onderzeeër U9 op de Noordzee drie Britse schepen torpedeerde. Mogelijk was degene die hier begraven is een opvarende, een matroos. 

Een naam, een spoor
Slechts één steen draagt een naam, die van second lieutenant R.W. Robinson. Daaronder staat 'Royal Air Force', met de datum  11 augustus 1918. Voor meer informatie moet je naar de beheerder van de begraafplaats, de commonwealth war graves organisation (cwgc).  

RAF-piloot Robinson lag eerder ergens anders begraven: op een kerkhof in Petten in Noord-Holland. Op een ander document staat bij luitenant Robinson nog het woord 'Dunkirk'. Er lijkt dus een link met de Franse havenstad Duinkerken.  

Googelen op zijn naam levert vervolgens ook wat losse verhalen op. Ralph zou zijn voornaam zijn. Op 10 juni 1918 zou hij zijn neergestort in zee, voor de kust bij het Belgische Nieuwpoort. Dat was toen dicht bij de frontlijn en het ligt inderdaad ten noorden van Duinkerken. Als hij op 11 augustus 1918 is teruggevonden, betekent dit dat hij twee maanden in zee dreef. Een sterfdatum was niet bekend.  

Op websites van onderzoekers staat ook dat hij nog een ander bemanningslid had aan boord van zijn toestel: boordschutter Harold Claydon. Hij is ook teruggevonden en ligt bij Calais begraven. 

De zeelieden
In het document over Petten is te lezen dat er bij piloot Robinson nog andere soldaten lagen begraven, twee zeelieden. Een van hen stierf in januari 1915 en de ander in september 1918. Het lijkt er dus op dat deze drie mannen zijn gevonden langs de Hollandse kust of op het strand bij Petten. 

Maar er is meer. In een ander document van de 'cwgc' staat dat drie andere zeelieden lagen begraven in Den Helder ('Helder') en er is te lezen dat er een zeeman is begraven in Koudekerke, aan de kust bij Vlissingen.  

Hoe komen ze dan in Brabant?
Al deze slachtoffers zijn uiteindelijk na de Tweede Wereldoorlog opgegraven en overgebracht naar de begraafplaats van geallieerden in Bergen op Zoom. Zo ging dat vaker. Ze lagen eerst in tijdelijke veldgraven, vaak op de plek waar ze stierven.

Of er nog wel eens iemand bloemen legt, is niet bekend. De zeelieden staan op een lijst met vermisten. Of de piloot nog nabestaanden heeft, is niet bekend. 

Herdenking
Ook deze onbekenden uit de Eerste Wereldoorlog worden hoe dan ook altijd eind oktober herdacht. Dan is de bevrijdingsherdenking in Bergen Zoom. Op kerstavond dit jaar is er wel wat bijzonders, iets nieuws. Ruim een eeuw na hun dood zetten vrijwilligers dan kaarsen bij alle graven. 

Nog meer doden
Nederland bleef buiten de Eerste Wereldoorlog, waarvan het eind op deze zondag 11 november is herdacht. Maar er liggen hier wel slachtoffers begraven. 

Deze week werd meer bekend over het bijzonder verhaal van een Britse soldaat die stierf tijdens de laatste dag van de Eerste Wereldoorlog. 

Niet alleen in Bergen op Zoom en Den Bosch liggen soldaten. In Zuid-Holland zijn er nog meer aangespoelde zeelieden begraven. In het Limburgse Ysselsteyn is de enige Duitse begraafplaats van ons land met ruim 31.000 Duitsers uit de Tweede Wereldoorlog. Daar liggen ook 87 Duitse soldaten uit de periode 1914-1918 die eerst bij Maastricht lagen begraven.