Als het publiek binnenkomt,  staan er stapels dikke boeken op het podium. Bijna honderd, zo hoor ik later. Ertussen liggen alle delen van de encyclopedie die Jack in zijn studententijd kocht. Tóen een flinke investering, nu bijna niets meer waard. 

Rumoerig
Twee weken voor de première probeert De Stilte Mankind uit met kinderen uit groep zeven van een Bredase basisschool. Ze zijn net binnengekomen, rumoerig na een wandeling door de stad; ze kijken nieuwsgierig naar de  drie in zwart-wit geklede dansers die op de boeken zitten en naar de Tilburgse saxofonist Paul van Kemenade die met pianist Stevko Busch elke voorstelling van live-muziek voorziet. 

Voor op het podium probeert Jack Timmermans ze voor te bereiden op wat er gaat gebeuren. "Het is geen verhaaltje", legt hij uit: "Je kan het best gewoon kijken naar wat er gebeurt. Je hoeft niet alles te begrijpen."

Veiligheidsriemen
Ik heb het hem vaker horen vertellen. Timmermans is sinds 1994, sinds de oprichting van het gezelschap, de artistiek leider van de Stilte.  Soms was dat tegen de stroom in. Het busje van de Stilte was ooit zo oud dat er geen veiligheidsriemen in zaten. De laatste jaren krijgt het gezelschap erkenning en is er landelijke, provinciale en gemeentelijke subsidie. De dansers van de Stilte geven op zo veel scholen voorstellingen dat de Bredanaars wat speelbeurten betreft boven alle andere dansgezelschappen uitsteken. Via het Stilte-dansfestival in Breda zoekt het gezelschap aansluiting bij dansgezelschappen uit de hele wereld. 

Op het podium bouwen de dansers een toren van boeken. De toren wordt zo hoog dat ze een trappetje van dikke boeken bouwen om bij de top te kunnen komen. Iedereen weet dat de toren om gaat vallen, er zit al een forse bocht in, maar niemand weet wanneer... De kinderen op de tribune zitten stil te kijken, het is zó simpel, zó spannend. 

Bowlen met boeken
Dat kan je dus doen met oude boeken, een toren bouwen. Maar de dansers bedenken al dansend nog veel meer. Je kan er muurtjes mee bouwen om gebied af te bakenen, je kan er een eilandje van maken  of je kan ermee bowlen. De dansers lijken voortdurend nieuwe ideeën te ontdekken en gaan daarmee al dansend aan de haal. Jack had gelijk, het is géén verhaaltje. Mankind is misschien wel de meest abstracte voorstelling van de Stilte  tot nu toe; er wordt gedanst en daar draait het om.

Na afloop neemt Jack de voorstelling door met de kinderen. Een van hen begint zonder aarzelen aan een lang betoog. Volgens hem gaat de voorstelling over de evolutietheorie, de robotisering én het ontstaan van bibliotheken en hij weet er een logisch verhaal van te maken. Andere kinderen beperken zich tot "mooi" of vragen waar de dansers vandaan komen (Portugal, Duitsland en Nederland). Daarna laten ze Jack en zijn dansers alleen achter. Het is tijd om weer aar school te gaan.

'Mankind' van de Stilte is in december in Brabant te zien in Breda en in Tilburg.