In 2012 kwam er een man een Brabants politiebureau binnen lopen. Het was Alain S. (nu 49 jaar) uit Tilburg en hij had een interessant verhaal voor de recherche. Ton K. had hem met een pistool bedreigd op of rond 19 april dat jaar. Er was gedoe over een leeggeroofde wietkwekerij met 530 plantjes in Etten-Leur die Alain runde als bedrijfsleider. Of Alain even 30.000 euro kon ophoesten. Dat was hij niet van plan. Dan maar naar de politie.   

Alain 'zong', de politie smulde
Alain beschuldigde Ton alias ‘De Kale’ van bedreiging. Maar hij vertelde nog veel meer. Hij ging ‘zingen’ zoals dat heet in onderwereldkringen. Praten met de politie, anderen beschuldigen. 

De agenten moeten hebben gesmuld. Zowat een maand lang spraken ze met hem. Uit veiligheidsoverwegingen gebeurde dat op bureaus door het hele land. Bergen aan informatie leverde het op. ‘Twee klappers vol’, zegt zijn advocate Mariëlle van Essen. Het onderzoek met (de willekeurige) codenaam Heemskerck was geboren.  

Familie opgepakt
Toen er voldoende belastend bewijs was kwam de ‘klapdag’, 21 augustus. Uitgerekend het moment dat ook criminelen lekker van de zomervakantie genieten kwamen zo’n tweehonderd agenten en militairen in actie. Ze vielen op 15 plekken in Tilburg en omgeving huizen en garageboxen binnen. 

Er volgden 12 arrestaties, onder anderen hoofdverdachte Ton K. (55) alias De Kale, zijn zoon Mike (29) en Ton's broers Toine (59) en Theo (54) worden opgepakt. En katvangers, helpers, elektriciens en een makelaar die wietpandjes zou hebben geregeld. De politie kreeg nog eens tientallen anderen in beeld.   

Ophef
Voor de politie begon toen pas het echte werk: mensen verhoren en bewijsmateriaal tegen het licht houden. Dat gebeurt normaal in stilte. Maar al gauw lag het verhaal op straat, bij de media, bij onderzoekers. En de gemeente Tilburg. 

Alain vertelde over van alles. Werkwijze, methodes, personen. Er werkten volgens hem dagelijks 2500 mensen in de wiet in Tilburg. De omzet was grofweg 800 miljoen euro per jaar, evenveel als de begroting van de stad Tilburg. Dat bracht een schok teweeg. Burgemeester Noordanus van Tilburg noemde de drugswereld een bedreiging. Dit voorpaginanieuws zette het drugsprobleem nog prominenter op de agenda.

Het verhaal vormde zo een belangrijke aanjager voor de B5, de vijf grootste Brabantse gemeenten die sinds 2010 samenwerkten in de drugsbestrijding. De B5 was voorloper van de taskforce Brabant-Zeeland die nu voorop gaat in de aanpak van ondermijning, zoals het nu wordt genoemd.   

Kroongetuige?
Terug naar het onderzoek Heemskerck. Kort na de arrestaties in de zomer van 2012 kwamen de twijfels en de spijt bij Alain. Hij hoopte dat hij in ruil voor zijn informatie een nieuw leven zou krijgen. “Hij was feitelijk kroongetuige. Maar hem is een worst voorgehouden”, zegt zijn advocaat Van Essen. Ze vindt dat de politie ‘maar wat heeft aangeklooid’. 

Die bijzondere status van kroongetuige kwam er niet, waarom is onduidelijk. “Hij is géén kroongetuige en er is ook geen deal met hem gemaakt”, zegt de advocaat  aan de vooravond van het proces. 

Onderduiken
Zijn belastende verklaringen brachten Alain vanaf het eerste moment in gevaar. De dreiging was zo groot, dat hij al in 2012 moest onderduiken met zijn gezin. Eerst op een vakantiepark. Nu wonen ze mogelijk in het buitenland, in een safe-house. “Er loopt een beschermingsmaatregel”, bevestigt zijn advocate Van Essen. Meer weet ze niet, omdat dat geheim is en omdat een andere onbekende advocaat dat regelt.   

Alain stond al een paar keer voor de rechtbank in tussentijdse zittingen. Zo onherkenbaar mogelijk voor iedereen, vanwege zijn veiligheid. Soms met bril, met pruik, geschminkt. “Een keer zag hij er uit als André Hazes! Hij zag er niet uit”, lacht Van Essen.  

Moeizaam proces
In 2012 begon dit verhaal te spelen en nu is pas het inhoudelijke proces. Het tekent een beetje de soms moeizame strijd tegen de onderwereld. 

Dat het zo lang moest duren kwam mede omdat de leider van het onderzoek, officier van justitie Lucas van Delft, in opspraak kwam en vertrok. Maar ook omdat er gedoe bleef over Alain zijn verklaringen. Zo terugkijkend vindt Van Essen de hele gang van zaken ‘stuitend’. Ze wil daar uitgebreid op terugkomen tijdens haar pleidooi.  

Alain is al die jaren gewoon verdachte gebleven. Er hangt hem van alles boven het hoofd. De constante dreiging uit de onderwereld. En in de bovenwereld beschuldigt het OM hem van het organiseren van drie hennepkwekerijen, een hennepknipperij en lidmaatschap van een criminele organisatie. Alles bij elkaar goed voor vijf jaar cel. Op zijn minst. 

Vermomd
Alain is een bijzondere verdachte. Iemand die niet herkend wil worden. Daarom zijn de eerste zittingsdagen van deze megazaak in de extra beveiligde zittingzaal op Schiphol. Alain zit in een speciale afgeschermde ruimte. Misschien is hij intussen onherkenbaar veranderd, met plastische chirurgie, wie zal het zeggen?   

De rechters moeten de komende weken een paar belangrijke vragen beantwoorden. Is Alain geloofwaardig? Mogen zijn verklaringen als bewijs dienen? En: verdient hij een lagere straf of helemaal geen straf, omdat hij de politie heeft geholpen. Je zou ook kunnen zeggen dat hij eigenlijk de hele samenleving heeft geholpen? Want hij gaf ons een zeldzaam inkijkje in de Brabantse onderwereld.