Eitjes van de rietvink

Op de prachtige foto van Frank Beenackers zie je een stengel en daarop witte bolletjes. De stengel is volgens mij van het pijpenstrootje. Frank gebruikt het Brabantse woord bunt, dat is een grassoort. Als je dat weet, weet je ook dat bepaalde soorten vlinders de stengels van het pijpenstrootje gebruiken om hun eitjes af te zetten. In dit geval zijn het de eitjes van de rietvink. Rietvinken zijn stevige, middelgrote nachtvlinders die tot de familie van de spinners behoren. Deze vlinder heeft de naam rietvink gekregen, omdat de vlinders voorheen vooral in rietland te vonden waren. In het Engels heet deze vlinder drinker moth. Dit verwijst naar het feit dat de rietvink de eigenschap heeft om het voorlijf herhaaldelijk in water te dopen. Ook de Latijnse naam verwijst hiernaar. Overigens zien we de laatste jaren dat het aantal rietvinken steeds meer toeneemt in vochtige heidengebieden, waar vergrassing met het pijpenstrootje plaatsvindt.

Schuim aan de onderkant van een boomstam

Op de foto die ik kreeg van Jeanne Brekelmans zie je aan de onderkant van een boomstam allemaal wit schuim. Dit fenomeen ontstaat in periodes met nachtvorst na een lange regenperiode. De nachtvorst en de regen zorgen er samen voor dat er spleten in de boom ontstaan. Hierdoor ontsnappen boomsappen, die in combinatie met de regen gaan gisten. Daarnaast zitten er op de boomstammen stoffen - eencellige boomalgen - die de bomen beschermen tegen insecten, bacteriën en schimmels. Deze boomalgen - ofwel saponinen - zorgen voor het schuim bij die gisting. Bij regen druipt het regenwater, vermengd met de eiwitten uit die boomalgen, langs de boomstam naar beneden. Hoe ruwer de schors, hoe meer saponinen dus. Bij eiken zie dit fenomeen nu heel vaak.

Eekhoornbrug van touw

'Buuf' Adeline Besselink vraagt zich af of wij een eekhoornbrug moeten gaan aanleggen in onze buurt. Deze vraag is ontstaan nadat er in Vught een eekhoornbrug is aangelegd en omdat er in onze buurt eekhoorns worden doodgereden. In onze buurt is zoiets wat lastiger, maar het zou kunnen. De Groenstraat is een vrij drukke weg en aan de overkant ligt de Voorste Stroom. Een beek met hele brede randen, veel struiken en bomen. Verderop ligt een groot park bij een klooster en naast het kerkhof een grote, verwilderde oude pastoorstuin. Daarnaast staan er in onze wijk nog veel grote bomen, zoals in mijn tuin. Elk jaar komen daar eekhoorns een nest bouwen en elk jaar zien we in het voorjaar twee tot drie jonge eekhoorns uit dat nest in onze tuin scharrelen. Aangezien er geen mogelijkheid is om in de bomen over te steken, gaan de eekhoorns over de weg. Dan worden ze vaak doodgereden, Een eekhoornbrug kan dan een oplossing zijn en die hoeft niet duur te zijn. Vaak zijn het simpele touwbruggen. Bij Natuurpunt, een natuurbeschermingsorganisatie in België, hebben ze een mooie handleiding geschreven voor het aanleg van zo’n simpele eekhoornbrug. 

Zelfgebouwd eekhoornkastje

Op de foto die ik gemaild kreeg van Tiny Swinkels zie je een prachtig eekhoornhuisje. De man van Tiny heeft precies gedaan wat moet: de ingang onderin en verdeeld in twee ruimtes. Maar waarom komt er dan geen eekhoorn, is hun vraag? Zo te zien hangt het huisje iets te laag. Ten tweede hangt het recht op de boomstam. Eekhoorns houden ervan hoog in de boom hun nest te bouwen. Ze bouwen het wel graag dicht tegen de stam, maar in een vork. Het liefst zo dat de tak die samen met de stam een vork vormt goed in het blad zit. Vandaar dat je ook de meeste eekhoornnesten in naaldbomen ziet. Dus, een tip:  zoek een naaldboom in dat park en hang het kastje daarin. Wat ook kan, is een mooie plek op of in een schuurtje of zoiets.

Merel en holenduif ruziën om nest
Jozef van der Heijden maakte een filmpje van een merel die met een holenduif ruziet om een nest. De merel bouwde dit nest in een schuur, maar moest zich al snel verdedigen omdat de holenduif het nest in wilde pikken. Maar het liep goed af voor de merel. Die liet zich niet verjagen, verdedigde het nest met verve en broedt de eieren verder uit. 

Merels broeden vaak in schuren en stallen. Holenduiven zijn half-holenbewoners en zoeken ook vaak de beschutting van stallen op.

Aanpassingen van zoogdieren in urbane omgeving
Steden zijn volledig ingericht naar de behoeften van de mens. Toch zijn er zoogdiersoorten die erin slagen om te leven onder stedelijke omstandigheden. Of een soort hiertoe in staat is, heeft te maken met een aantal factoren. Sommige soorten zullen het beter doen bij urbanisatie dan andere. Dit kan gevolgen hebben voor de populatieomvang van zoogdieren in Nederland.

Nationale tuinvogeltelling
Het is weer tijd voor de nationale tuinvogeltelling. Op vrijdag 25, zaterdag 26 of zondag 27 januari. Deelnemers wordt gevraagd een halfuur de vogels in hun tuin of op balkon te noteren. Vliegen de vogels alleen maar over je tuin? Die tellen niet mee. 

Tel de waarnemingen niet bij elkaar op, want dan loop je het risico dezelfde vogel dubbel te tellen. Geef alleen het hoogste aantal door van een soort die je tegelijk hebt gezien. Dus: zie je in je tel-halfuur drie koolmezen tegelijk en korte tijd later vijf koolmezen? Dan geef je door: vijf koolmezen.

Zitten er veel vogels tegelijk op de voederplank of silo? Maak een foto met je smartphone of fototoestel en je kan na uw halfuur tellen rustig controleren hoeveel vogels je zag.

Je kan je telling doorgeven via de app Tuinvogels of via de website. Vanaf vrijdagochtend halfnegen staat het telformulier voor je klaar. Het wijst zich vanzelf!

Leuk om te weten:

- Nieuw dit jaar: je kan een foto meesturen met je telling. Of laat via Twitter weten wat er in je tuin gebeurt met de hashtag tuinvogeltelling.

- ’s Morgens vroeg zijn vogels het meest actief en valt er dus het meest te tellen.

- Je hoeft geen onderscheid te maken tussen vrouwtjes- en mannetjesvogels.

- De Vogelbescherming helpt bij het herkennen van tuinvogels. Lees hier alle herkenningstips Op de pagina Tuinvogels vind je ook een overzicht met de 25 meest voorkomende tuinvogels. Of download de app Tuinvogels van de Vogelbescherming voor een uitgebreid overzicht.

- Voor zogenoemde balkontellers gelden dezelfde regels wat betreft tijdsduur (dertig minuten), aantallen en overvliegers. Er zijn geen exacte regels tot waar je mag tellen vanaf je balkon, omdat ieder balkon anders is. Maak zelf een realistische inschatting van je 'telgrens' en overleg eventueel met je buren om dubbeltellingen te voorkomen.

- Wilt je de telling eerst op papier noteren? Download dan deze handige tellijst en print die

- Er is veel gratis lesmateriaal beschikbaar voor scholen, kinderboerderijen, kinderdagverblijven, enzovoorts.

- Er is nog veel meer leuke informatie te vinden op Tuinvogeltelling.nl. 

Natuurtip
Dinsdag doet de boerenlandvogeltour Bergeijk aan. Deelnemers maken tijdens deze avond, van acht tot tien uur 's avonds in de Natuurtuin 't Loo aan de Terlostraat 4, kennis met boerenlandvogels en krijgen te horen hoe belangrijk - en leuk - het beschermingswerk is. "Onze gezellige vrijwilligersgroepen komen altijd handen tekort, dus kom luisteren en bepaal achteraf of je je wil aanmelden als boerenlandvogelbeschermer."

Vroeger wemelde het op het boerenland van de vogels. Helaas is het landschap zo veranderd dat veel vogelsoorten het steeds moeilijker krijgen. Gelukkig zijn er veel vrijwilligers die zich inzetten voor de bescherming van boerenlandvogels. Ze zoeken bijvoorbeeld de nesten op, zorgen voor bescherming, overleggen met boeren en buitenlui, hangen nestkasten op, onderhouden het landschap, doen vogeltellingen en nog veel meer. En met succes, want zonder de hulp van deze vrijwilligers zouden vogels zoals de grutto, de patrijs, de steenuil en de huismus nauwelijks overlevingskansen hebben

Deelnemers wordt gevraagd zich aan te melden.