Nationale Ombudsman: Nederlandse staat handelde onzorgvuldig in zaak Van Laarhoven
De voormalig coffeeshopbaas van The Grass Company in Tilburg werd in 2014 op basis van een rechtshulpverzoek van Nederland aan Thailand opgepakt. Ombudsman Reinier van Zutphen zei in april onderzoek te willen doen naar klachten van Van Laarhoven. De coffeeshopbaas is het niet eens met de manier waarop het Nederlandse Openbaar Ministerie destijds informatie heeft gedeeld met de Thaise autoriteiten. Hij voelt zich daardoor ernstig benadeeld.
Het Openbaar Ministerie startte eind 2011 een onderzoek naar de aanvoer van de Brabantse coffeeshopketen van Van Laarhoven. Van Laarhoven woonde na zijn pensioen met zijn vrouw in Thailand. Het onderzoek leverde niets strafwaardigs op en belandde drie jaar later op een dood spoor. Toenmalig officier van Justitie Lucas van Delft vroeg de Thai om hulp bij zijn onderzoek, maar de Thai startten daarop een eigen strafrechtelijk onderzoek.
Van Laarhoven is vervolgens in Thailand veroordeeld voor het ‘witwassen’ van geld dat hij in Nederland verdiende met de gedoogde verkoop van cannabis. Van Laarhoven werd veroordeeld tot 75 jaar cel, zijn vrouw tot 11 jaar.
Conclusie
Het onderzoek van de Ombudsman richtte zich vooral op de afwegingen die het OM en de politie hebben gemaakt voor het rechtshulpverzoek en een brief aan Thailand. “Het OM en de politie hebben vooraf geen reële afweging gemaakt of het sturen van de brief zorgvuldig, effectief en proportioneel was”, stelt de Nationale Ombudsman in zijn conclusie.
Het OM stelt achteraf dat het niet had kunnen voorzien dat de Thai een eigen strafrechtelijk onderzoek zouden starten. De Nationale Ombudsman noemt dat niet geloofwaardig. Omdat zij ‘goed op de hoogte waren van de risico’s van een aan drugs gerelateerd strafrechtelijk onderzoek in Thailand’.
Ook verstrekten Nederlandse instanties de Thai op eigen initiatief informatie ter ondersteuning van hun verzoek, stelt de Nationale Ombudsman. Nederland gaf de Thai bewust onjuiste en misleidende informatie over het echtpaar. Reinier van Zutphen: “Er is niet goed afgewogen of de gekozen middelen in verhouding stonden tot het beoogde doel.”
Reactie familie
De familie van Van Laarhoven reageert verheugd op het rapport. “Het toont aan dat mijn broer en zijn vrouw erin zijn geluisd”, stelt broer Frans van Laarhoven. “We roepen minister Grapperhaus op nu eindelijk tot actie over te gaan om Johan en zijn vrouw naar huis te halen. Met dit rapport staat niets dat nog in de weg.”
Zijn familie probeert al lang om Van Laarhoven naar Nederland te krijgen om hier zijn straf uit te zitten. Die zal dan omgezet worden naar Nederlandse maatstaven.
De kans bestaat dat hij dan niet alleen voor witwassen moet zitten. De Nederlandse justitie ziet Van Laarhoven als een van de hoofdverdachten in de strafzaak tegen The Grass Company. Samen met de drie andere leidinggevenden wordt hij beschuldigd van witwassen, oplichting, belastingfraude en deelname aan een criminele organisatie.
Advocaten
Ook Spong Advocaten en Blenheim Advocaten in Amsterdam, die Johan van Laarhoven en zijn vrouw bijstaan, zijn verheugd. “De Nationale Ombudsman bevestigt onomwonden wat wij al jaren zeggen: een Nederlandse zakenman en zijn vrouw zijn door Nederland met list en bedrog de Thaise cel in gesjoemeld”, aldus Gerard Spong.
Sidney Smeets, advocaat bij Spong Advocaten, zegt tegen Omroep Brabant dat hij de kans groot acht dat Van Laarhoven nu naar Nederland komt. "Dit rapport is zeer waardevol. De ombudsman stelt onder meer dat er grote fouten zijn gemaakt er dat er is gelogen. Als de ombudsman vaststelt dat een Nederlandse onderdaan verkeerd is behandeld, heb je als minister de verantwoordelijkheid om het recht te zetten. Ik denk dat hij contact op gaat nemen met zijn Thaise ambtgenoot." D66 heeft Kamervragen aangekondigd.
Thailand is juridisch niet verplicht om Van Laarhoven uit te leveren. Smeets: "Maar toen in 2014 met de Thai de afspraak werd gemaakt dat hij voor witwassen berecht kon worden, is ook afgesproken dat hij in Nederland berecht zou worden voor de andere zaken."