• Hete aardappel 1: Hoort kunst wel thuis bij de provincie?

De provincie  steekt per jaar dertig miljoen euro in kunst- en cultuur (op een begroting van ruim een miljard). Dat is ongeveer tien miljoen meer dan in de periode daarvoor. De provincie vindt kunst- en cultuur ook echt een  provinciale taak; er zijn provincies waar daar anders over wordt gedacht.

In een verkiezingsdebat in Tilburg pleitte gedeputeerde Henri Swinkels (SP) er voor om de uitgaven voor cultuur minstens op die dertig miljoen te houden ook al ziet het er naar uit dat de provincie voor de komende vier jaar minder te besteden heeft. 

De VVD zei in hetzelfde debat dat het logisch is dat er minder naar kunst gaat als er minder geld is. De andere partijen maakten in dat debat nog geen duidelijke keus. 

• Hete aardappel 2: Hoe veel heeft de provincie over voor een designmuseum?

Eindhoven denkt druk na over een designmuseum. Maar het is niet alleen een idee van Eindhoven. Het designmuseum staat ook in het regioprofiel; het plan dat de provincie en de vijf grote gemeenten samen schreven over de culturele toekomst van Brabant.

Dat designmuseum moet een rijksmuseum worden: een landelijk museum dat betaald wordt door het rijk. 

Maar Eindhoven (en Brabant) mogen er niet op rekenen dat ze straks bij zoiets moois voor minder dan een dubbeltje op de eerste rang zitten. Ook uit de regio moet geld komen voor het museum.

In Eindhoven zijn ze nu druk aan het denken. Het rijk zou het museum op moeten nemen in de plannen vanaf 2021. Ook de provincie moest dus snel met de billen bloot.

• Hete aardappel 3: het rijk en de provincie

Eén keer in de vier jaar verdeelt het rijk de subsidies voor de grote culturele instellingen. Denk in Brabant dan bijvoorbeeld aan Het Zuidelijk Toneel, Theater Artemis of de Philharmonie.

De laatste keer dat dat gebeurde (2017) heeft Brabant toegezegd dat elke organisatie die geld van het Rijk kreeg automatisch ook subsidie van de provincie kreeg.

Het was een poging om meer rijksgeld naar Brabant te halen. Het idee erachter was dat het rijk eerder organisaties steunt die ook in de eigen provincie gewaardeerd worden.

Het beleid had succes; er kwam meer rijksgeld naar Brabant dan in de jaren ervoor. Zo veel zelfs dat de provincie snel extra geld vrij moest maken omdat de actie meer kostte dan er voor opzij was gelegd.

De verdeling van rijksgeld over de provincies is al jaren een gevoelig onderwerp. Er gaat veel minder geld naar de regio's buiten de Randstad. Het Brabantse model veranderde daar iets aan maar maakte duidelijk dat de regio zelf ook bereid moet zijn te investeren. 

In 2021 gaat de volgende kunstenplanperiode in. De onderhandelingen daarover zijn al begonnen. 

• Hete aardappel 4: Gaat er geld naar de Philharmonie? 

Sinds de fusie van het Brabants orkest en het Limburgs Symfonie Orkest steken de provincies Brabant én Limburg miljoenen in het enige professionele symfonieorkest ten zuiden van de grote rivieren.
Dat is bijzonder. Er zijn geen andere provincies die zo veel geld steken in een orkest. De investering heeft ook wat opgeleverd. De Philharmonie is een groot orkest dat op veel plekken speelt en dat artistiek steeds meer waardering krijgt.

Brabant heeft de Philharmonie subsidie toegezegd tot en met 2019: anderhalf miljoen euro per jaar. 

De partijen die op 20 maart gekozen worden, moeten vrij snel kiezen of het orkest op provinciaal geld kan blijven rekenen.

Het CDA en Groen Links hebben al duidelijk gemaakt dat zij achter provinciale steun voor het orkest staan.

• Hete aardappel 5: Hoe nu verder met Brabant-C?

Het is een naam die de meeste Brabanders niks zegt; in de wereld van de kunst- en cultuur is dat wel anders.
Brabant-C investeerde in opdracht van de provincie sinds 2015 vele miljoenen in de kunst en cultuur. De provincie Brabant stortte in 2015 25 miljoen in het fonds en onlangs nog eens 9 miljoen.

Het gaat om het geld dat de provincie opzij had gelegd voor Brabant Culturele Hoofdstad 2018. De titel 'Culturele Hoofdstad' ging uiteindelijk naar Leeuwarden maar de provincie besloot dat het geld toch in kunst- en cultuur geïnvesteerd zou worden. 

Brabant-C heeft sinds 2015 in heel veel projecten geïnvesteerd. Denk aan het beeld van Anish Kapoor bij museum De Pont in Tilburg en de internationalisering van festivals als Theaterfestival Boulevard, Breda Photo, de Dutch Design Week en November Music. Het geld van Brabant-C is altijd bestemd voor plannen om een organisatie op nationaal of internationaal niveau te brengen.   

Brabant-C denkt met de laatste bijdrage van de provincie nog enkele jaren vooruit te kunnen. Maar de organisatie heeft volgens directeur Frans Dooremalen eind volgend jaar een beslissing nodig over het voortbestaan. Hij onderzoekt of bedrijven via het fonds geld voor de kunsten over hebben maar helemaal zonder provinciegeld zal het niet gaan.