Stuifmail zondag 17 maart: kleine wespenbok, katje van populier, grote aardhommel en winterakonieten

17 maart 2019 om 08:56
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Deze zondag besteedt Frans onder meer aandacht aan de kleine wespenbok, katjes van de populier, de grote aardhommel en winterakonieten.
Profielfoto van Peter de Bekker
Geschreven door

Kleine wespenbok
Op de foto van Harrie Das zie je heel duidelijk een langwerpig zwart insect met gele banden. Als je een dergelijk langwerpig insect ziet en het heeft dekschilden, dan zit je heel vaak in de hoek van de boktorren. Dat is hier ook het geval. We hebben hier te maken met de kleine wespenbok. Ondanks de naam bok of boktor is dit mooie insect ongevaarlijk voor de mens en zijn hout. Dit volwassen exemplaar leeft vooral van stuifmeel. Maar soms eten vrouwtjes van de kleine wespenbok ook andere insecten. Vooral in de periode wanneer ze eitjes moeten leggen en dus extra voedingsstoffen nodig hebben. Ook de larven van kleine wespenbokken zijn ongevaarlijk voor de mens en zijn hout, want die leven van rottend loofhout. Het liefst rottend beukenhout, maar ook andere rottende loofboomsoorten durven ze wel aan. De kleine wespenbok wordt maximaal vijftien millimeter groot en kom je dus vooral tegen in loofbossen. Ze zitten dan vaak op de boomschors, maar ook wel in de bladeren. Met de kleuren zwart en geel doet deze kleine wespenbok aan mimicry van de wesp, maar ook het gedrag en de vlucht van het diertje is wespachtig.

Mannelijk katje populier
Op de foto die ik kreeg van Mirjam zie je aan weerszijden van een takje en wit katje hangen. Het katje en dat takje horen niet bij elkaar. Het katje is naar beneden gevallen en op dat takje terechtgekomen. Volgens mij is het een katje van een populier. Populieren zijn windbestuivers. Voordat het blad aan de bomen komt, komen de mannelijke katjes en de vrouwelijke bloemen tevoorschijn.

Als de mannelijke katjes rijp zijn, laten ze hun stuifmeel los en waait dit weg. Als de vrouwelijke bloemen rijp zijn en het stuifmeel die vrouwelijke bloemen bereikt, dan is de bevruchting tot stand gekomen. Als al het stuifmeel uit de mannelijke katjes weggewaaid is, vallen die katjes van de boom af. Een zo’n katje hangt nu op dit takje op de foto.

Grote aardhommel
Door het abnormale zachte weer dat we nu hebben, ontwaken veel hommels uit hun winterslaap. Regelmatig zie je op een terras of stoep - zoals op de foto - verzwakte hommelkoninginnen kruipen. Maar de nachten zijn nog steeds te koud. De bomen en bloemen die de hommelkoninginnen normaal gesproken van nectar voorzien, zijn er nog niet, waardoor ze enorm verzwakken.

'Buuf' Adeline Besselink zag dit verhaal voorbijkomen op Facebook en vraagt wat je hieraan kunt doen. De beestjes laten zich heel eenvoudig helpen. Je kan ze voorzichtig met een stuk papier optillen. Een halve theelepel suiker of honing in wat lauw water oplossen en dit via een lepeltje aanbieden. In slechts enkele minuten kan de hommel met haar lange tong dan wat extra energie bijtanken. Wie nu in het voorjaar een hommelkoningin helpt, redt daarmee niet een enkel dier, maar een complete hommelkolonie.

Volgens mij moet je dit gewoon doen, want door het slechte weer staan er nu weinig bloemen open. Volgende week zal dat heel anders worden, want dan zullen met de beloofde zonnestralen de bloemen als paddenstoelen uit de grond schieten.

Winterakonieten
Op de foto die ik kreeg van Rozemarijn van Gerwen zie je mooie groene planten met prachtige felgele bloemen. Dit zijn winterakonieten. Winterakonieten gaan als een van de eerste bloeiende plantensoorten in het begin van de lente bloeien. Soms al tijdens zachte winters. Ze vallen met hun prachtige gele kleur direct op in het bladerloze loofbossen. Voorheen, vanaf de zestiende eeuw, kwamen ze vooral voor op buitenplaatsen. Vandaar dat ze ook onder de stinsenflora vallen. Stins is Fries voor huis van steen. Winterakonieten zijn echte schaduwplanten en waren oorspronkelijk te vinden in het zuid en van Frankrijk, Italië en op de Balkan. De laatste jaren zie je winterakonieten ook steeds meer in onze bossen en wegbermen met een lemige of kleiige ondergrond. Voor de verspreiding van de soort zijn vooral mieren verantwoordelijk. In de vruchten van deze plant zitten veel zaden, die door de regendruppels eruit geslingerd worden. Die zaden worden daarna door mieren naar hun nest meegenomen, want aan de zaden hangen zogenaamde mierenbroodjes. Deze mierenbroodjes bevatten extra voedingsstoffen die mieren graag eten en dus maakt de winterakoniet mooi gebruik van deze mieren als transportmiddel.

Edelherten
Herman Schellekens filmde begijn deze maand edelherten in het groene woud. Het gaat om bokken met nog groeihuid op het gewei.
[YouTube:https://youtu.be/iodvr5odD9g]

Jaar van de Egel
De egelwerkgroep van de Zoogdiervereniging doet er dit jaar alles aan om de egel in het zonnetje te zetten. Dit zoogdier kan namelijk wel een steuntje in de rug gebruiken. Om nog onbekende reden lijkt het niet zo goed te gaan met de egel in Nederland. Iedere egelliefhebber is welkom bij de start van het Jaar van de Egel. Klik hier voor meer informatie. Meer informatie over egels in je eigen tuin vind je hier.

Brabantse bossen belangrijk voor nachtvlinders
Bij onderzoek van de Vlinderstichting in Brabantse bosgebieden zijn vier soorten gevonden die nog niet in deze provincie bekend waren. In de Brabantse bossen komen veel nachtvlinders voor. Zo'n 75 daarvan komen zelfs met name in deze provincie voor, wat Brabant extra verantwoordelijk maakt voor deze nachtvlinders. Zie het eindrapport 'Nachtvlinders in de bossen van Noord-Brabant'.

Natuurtip

Zaterdag 23 maart vindt er van negen uur 's ochtends tot twee uur 's middags een kartuizer heggenvlechtdag plaats in Het Groene Woud. Tussen Olland en Liempde (Savendonk) staat op voormalige kartuizereigendommen een mooie heg die gevlochten wordt tot een echte kartuizervlechtheg. Komt jij mee helpen met vlechten? De organisatie is op zoek naar ongeveer tien teams van vier of vijf mensen die gaan vlechten. Het vlechten van een levende heg is een echt ambacht. Enige ervaring of kennis over het vlechten is daarom nodig om mee te kunnen doen.

Het vlechten in Het Groene Woud gebeurt op de ouderwetse kartuizer stijl, die echt uit deze regio komt. In documenten van de Stichting Kartuizerklooster Sinte Sophia van Constantinopel uit de zestiende eeuw is namelijk de volgende tekst gevonden: ‘Croken ende te samen bynden omme den vrede daermede te onderhouden datter gheen beesten int schot en komen’. Dit is het buigen of knakken en samenbinden om de omheining daarmee te onderhouden zodat er geen runderen in het jonge schot komen.

Het vlechtheggen vindt plaats op de kruising van de Savendonksestraat en ’t Coot, op de grens van Boxtel en Liempde. Teams kunnen zich aanmelden via Marjolein Jellema via [email protected] .

Wie (nog) geen team heeft en wel graag wil meedoen, kan haar bellen via telefoonnummer 06-52318813. Dan probeert zij een nieuw team te vormen.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.