De Brabantse dorpen en steden zijn het er vrijwel allemaal over eens: er moeten klimaatmaatregelen worden genomen om te voorkomen dat Best en Oss in de toekomst aan zee liggen. Daarom hebben bijna alle gemeenten eigen klimaatambities op papier gezet. Zo wil Tilburg in 2045 al helemaal over zijn op schone energie als zonne- en windenergie. Waalwijk denkt het in 2043 te kunnen, Helmond in 2035. De Kempengemeenten willen zelfs al in 2025 energieneutraal zijn.

Maar de vraag is hoe realistisch die ambities zijn. Wie kijkt naar de meest recente cijfers van de Klimaatmonitor (landelijke database die de voortgang bijhoudt) ziet er namelijk nog helemaal niks van terug. Zo haalde het ambitieuze Helmond bij de laatste meting in 2016 maar 1,7 procent van haar energie uit duurzame bronnen en die gemeente is zeker geen uitzondering. Dongen moet het doen met 1 procent, Bergen op Zoom 1,1 procent, en techniekstad Eindhoven met een magere 3 procent. Bepaald geen hoopvolle statistieken.

Nederland bungelt onderaan
Kennisinstituut Telos onderzoekt het duurzaamheidsbeleid van gemeenten. Volgens directeur John Dagevos bungelt Brabant samen met de rest van Nederland onderaan alle duurzaamheidslijstjes. "Er is nog een hele lange weg te gaan."

De afgelopen jaren zijn er kritische rapporten naar buiten gekomen. Een rapport van onderzoeksbureau Panteia in 2018 constateerde dat bijna alle Brabantse gemeenten 'zeer ver verwijderd zijn van de uiteindelijke doelen die moeten worden bereikt' en dat ze nauwelijks gebruik maken van eigen meetinstrumenten, waardoor het 'heel moeilijk is om gemeenten op de vorderingen aan te spreken'.

Lees verder onder het kaartje.

Het zijn conclusies waar Dagevos zich in kan vinden. Toch denkt hij dat veel gemeenten de urgentie wel degelijk voelen. "Het is nu een kwestie van ook echt actie ondernemen."

Veel weerstand
Hoe moeilijk dat is, weten ze in Waalwijk. Daar werd in 2009 afgesproken dat de gemeente in 2043 van de fossiele brandstoffen af is. Tien jaar later is pas drie procent van die doelstelling gehaald. Inmiddels is er een klimaatmanager aangesteld die ervoor moet zorgen dat er echt stappen worden gezet.

Een van die stappen is de uitbreiding van een windmolenpark aan de rand van de stad. Maar dit stuit op verzet van omwonenden en de gemeenteraad. "De plannen worden nu heel concreet. Mensen in de omgeving maken zich zorgen over het geluid en de slagschaduw", zegt wethouder Dilek Odabasi-Seker. Maar ook de gemeenteraad is verdeeld, waardoor het nog steeds niet zeker is dat het windmolenpark er komt.

Ondanks de langzame voortgang in haar stad, denkt de wethouder niet dat de doelstelling onrealistisch is. "Het is een behoorlijke ambitie. Maar als we alle zeilen bijzetten is het haalbaar." Volgens klimaatmanager Eric de Jong is de doelstelling 'technisch haalbaar'. Maar, zo geeft hij toe: "De uitdaging is heel groot."

Doel
Volgens Dagevos kunnen gemeenten nog steeds hun doelstellingen te halen. "Maar dan zullen we echt onze stinkende best moeten doen. Zowel op niveau van overheden, bedrijfsleven en burgers."