'Kort gezegd: ze werken maar soms': Hoe nuttig is een compositietekening van een verdachte?

8 mei 2019 om 15:44
nl
Hoeveel zin heeft het om een compositietekening te tonen van een verdachte? In Opsporing Verzocht zat dinsdagavond zo'n tekening van de man die vermoedelijk over de 79-jarige vrouw op de Hamdijk in Breda heen is gereden en haar daar achterliet. Maar een compositietekening is helaas niet altijd even succesvol, zo stelt Peter van Koppen, hoogleraar rechtspsychologie aan de VU in Amsterdam. Eigenlijk leiden ze maar heel zelden tot succes.
Profielfoto van Christel van der Meer
Geschreven door
Christel van der Meer

"Kort gezegd: die tekeningen werken maar soms", vertelt hij. Volgens hem heeft dat te maken met meerdere factoren. "Het ligt allereerst aan de kwaliteiten van de tekenaar. Maar ook of die persoon een goede klik heeft met de getuige die helpt bij het maken van die tekening", legt hij uit. Soms zijn de tekeningen heel treffend, soms ook totaal niet. "Ze helpen af en toe, maar meestal eigenlijk niet."

Compositietekening is altijd in combinatie met andere informatie

Overvaller betrapt met wapen
Toch zijn er zeker succesverhalen. Hij herinnert zich een zaak in Amsterdam waarbij de politie op zoek was naar een man die verdacht werd van 43 gewapende overvallen. "Die man had eigenlijk altijd een bivakmuts op, op één keer na. Op basis van de getuige die zijn gezicht toen wel zag, werd een compositietekening gemaakt. Die werd verspreid onder agenten op straat. Toen agenten iemand zagen lopen die erg op die man leek, besloten ze een praatje met hem te maken. Wat bleek? Hij had net een overval gepleegd en het wapen zat nog tussen zijn broeksband."

Een tekening kán dus succes hebben. En ook nu in deze Bredase zaak kwamen dinsdagavond na het tonen van de compositietekening bij de politie meerdere meldingen met namen binnen van de mogelijke verdachte. "Als dan de naam van Piet veel valt, kan de politie met Piet gaan praten", zegt Van Koppen. Maar dat die naam vaak genoemd wordt, zegt niet alles. "Want ook al lijkt Piet nog zoveel op de tekening, soms blijkt dan toch dat zo iemand helemaal niets met de zaak te maken heeft."

Tekening plus andere informatie
Het gaat bij het opsporen van verdachten volgens hem dan ook om welke andere informatie de politie nog meer heeft heeft. Zo heeft de politie in deze zaak naar buiten gebracht dat de auto waar de verdachte in reed mogelijk beschadigd was. "Als een garagehouder dan een beschadigde auto binnen ziet komen, denkt hij vast niet meteen: 'Oh, dit kan die verdachte wel eens zijn.' Maar in combinatie met die compositietekening is de kans groter dat hij die link wél legt."

De politie laat weten dat in een opsporingszaak inderdaad nooit alleen een tekening aan het publiek getoond. "Je moet zo'n compositietekening altijd matchen en toetsen aan de informatie die je nog meer hebt over de zaak", zegt politiewoordvoerder Willem van Hooijdonk. In deze zaak gaat het dus om de combinatie van de tekening met het gegeven dat het om een man tussen de 19 en 21 jaar oud is, die mogelijk rondrijdt in een auto zonder rijbewijs of kentekenbewijs.

Compositietekeningen worden met de hand gemaakt of met een computer, dan heten ze compositiefoto's. Bij die laatste heeft een agent een cursus gevolgd om via een bepaald programma tekeningen te maken. Er wordt dan een gezicht in elkaar gezet met verschillende oren, ogen, neuzen, monden.

'Drie goede tekenaars'
Op beide vlakken kunnen de tekeningen beter, vindt Van Koppen. "De tekeningen van een tekenaar zijn beter dan de computertekeningen. Maar het nadeel van een tekenaar is dat deze vaak is ingehuurd en geen uitgebreide verhoorervaring beheerst." De tekeningen via de computer zijn vaak erg algemeen. Dat pleit dus voor meer tekeningen van tekenaar, maar dat is lastig. "Er zijn denk ik maar een stuk of drie goede tekenaars in ons land."

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.