Video

Stuifmail maandag 10 juni: glimmerinktzwammen, lindepijlstaarten, lieveheersbeestje en nunvlinder

10 juni 2019 om 10:19
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Deze zondag besteedt Frans onder meer aandacht aan gewone glimmerinktzwammen, parende lindepijlstaarten, de larve van een lieveheersbeerstje, de pop van een nunvlinder en een vliegenvanger.
Profielfoto van Peter de Bekker
Geschreven door

Gewone glimmerinktzwammen
Op de foto van Jan Schilders zie je een boomstam en daar tegenaan een aantal bruine paddenstoelen. Deze paddenstoelen zijn gewone glimmerzwammen. Jan vraagt zich of dit bijzonder is gezien de temperatuur en weersomstandigheden van dit moment. Nou, niet echt want paddenstoelen kunnen het hele jaar groeien, als de omstandigheden maar gunstig zijn. De beste periode is natuurlijk de herfst - het afbraakseizoen - maar in andere seizoenen kan dit ook gewoon. Afgelopen week is er behoorlijk wat water gevallen en deze gewone glimmerinktzwammen staan in de beschutting van de boomstam. Voor deze soort is dit een mooi moment om de vruchtlichamen te laten ontstaan.

Twee parende lindepijlstaarten
Op de foto die ik kreeg van Leo van Gils staat iets heel bijzonders. Leo heeft twee parende lindepijlstaarten gefotografeerd. Deze prachtige nachtvlinders hebben aan de onderkant een duidelijke groenige band. Verder zie je ook roze en donkere vlekken. De bovenste lindepijlstaart is een vrouwtje, want die zijn wat meer oranjeroze getint. De onderste lindepijlstaart - het mannetje - is meer groenig van kleur. Soms zijn de twee grote donkere olijfgroene of bruine vlekken midden op de voorvleugel van de lindepijlstaarten zo groot dat ze een band vormen, maar meestal zijn ze sterk gereduceerd tot slechts vlek. Lindepijlstaarten zijn nachtvlinders uit de familie van de pijlstaarten en hun vleugels kunnen een spanwijdte hebben van maximaal tachtig millimeter. Het zijn echte nachtvlinders, die van half april ten met eind juli vroeg in de nacht vliegen. Als er dan een lamp aan is, komen ze daar op af. Overdag rusten de lindepijlstaarten op boomstammen, in de kruin van lindenbomen of op muren. Op de muur van Leo van Gils hebben deze twee lovers elkaar gevonden. Hoe mooi is dat!

Larve lieveheersbeestje
Op de stam van deze boom zit een zwart diertje met in het midden wat oranje stekels. Hennie van den Berg vraagt zich af welk diertje dit is. Als je inzoomt, zie je dat het diertje zes poten heeft. Dan kom je dus uit bij de insectengroep. Hennie heeft het ook over luis. Dan ga je richting een luizeneter en dat klopt, want dit diertje is de larve van onze bekende lieveheersbeestje. Het lieveheersbeestje is een echt insect en legt dus eitjes. Deze geeloranje rechtopstaande eitjes legt ze meestal in een groepje aan de onderkant van een blad, maar wel in de buurt van bladluizen. Uit die eitjes komen larven tevoorschijn. Die lijken overigens helemaal niet op volwassen lieveheersbeestjes. Het lijken miniatuurdraken met hun krokodilvormige, langwerpige lichamen. Mensen vinden ze vaak eng en daarom doden ze vaak deze mooie diertjes. Heel stom, want in de tuin zijn dit juist de goede helpers, die veel luizen opeten. Deze larven van het lieveheersbeestje vervellen drie keer. De ontwikkeling van de larve tot pop duurt ongeveer twintig dagen. In die tijd eten ze per larve tweehonderd tot zeshonderd bladluizen, dus laat ze lekker leven!

Pop nunvlinder
Op de foto die Marius Tak me stuurde, zie je een langwerpig bruin ding liggen. Marius vraagt zich af wat dit is. We hebben hier te maken met een pop van een insect. Insecten hebben nadat ze uit een ei gekropen zijn drie stadia: larve, pop en volwassen insect. De door Marius gevonden pop, is volgens mij een pop van een vlinder. In dit geval de nachtvlinder met de naam nunvlinder. Nunvlinders zijn nachtvlinders die vrij algemeen voorkomen. De rupsen - larvaal stadium - leven op diverse planten en loofbomen. Voorbeelden zijn de zomereik, de berk, de meidoorn, wilgen, maar ze eten ook van de blauwe bosbes, diverse zuringsoorten, moerasspirea en brandnetels. Kortom, veel planten. Heb je deze planten in je tuin staan, dan kom je deze poppen dus weleens tegen.

Jonge bonte vliegenvanger
Op de foto van Marianne Kegge zie je een bruin vogeltje met een witte buik, wat witte veren op de rug en een spitse snavel heerlijk badderen in de vijver van de familie Kegge. Marian denkt aan een jonge bonte vliegenvanger en ik kan haar gelijk geven. Dit is inderdaad een jonge bonte vliegenvanger en dus wordt het verenpak nog aangepast tijdens het opgroeien.

Bij volwassen bonte vliegenvangers zijn de bruine veren vervangen door zwarte en het wit steekt dan nog sterker af. Marianne verbaast zich er wel over dat ze deze vogel in West-Brabant is tegengekomen. Het klopt wat ze schrijft over de locaties waar ze deze bonte vliegenvangers eerder gezien heeft: Drenthe en Veluwe. De meeste bonte vliegenvangers zijn te vinden op het Drents Plateau en op de Veluwe. Toch kunnen ze ook voorkomen in West Brabant. Op het bijgevoegde kaartje van SOVON kun je zien dat er een minimale bezetting is van bonte vliegenvangers in West-Brabant, maar deze vogelsoort is zich wat meer aan het uitbreiden in Nederland.

Jonge boomklever
Lisette van Helden filmde een jonge boomklever, terwijl die nieuwsgierig de wereld in kijkt. Daarnaast zie je in dit filmpje hoe de ijverige ouders het nestkastje van boven bewerkt hebben.

Wachten op privacy instellingen...

Minicursus dagvlinders herkennen overal in Nederland
Welke vlinders zie je in jouw tuin? Als je erop gaat letten, zie je er steeds meer. Je kunt de vlinders herkennen en een naam geven. De Jaarrond Tuintelling organiseert - samen met De Vlinderstichting en de KNNV - op verschillende plaatsen in het land een minicursus 'dagvlinders herkennen'.

Na deze minicursus kun je succesvol meedoen met de Nationale Vlindertelling van 6 tot en met 28 juli.

Bekijk alle cursusdata en locaties. Voor Brabant is er helaas maar één cursus, in Veldhoven. Bij D'n Aard aan het Ariespad 5 . Deze bijeenkomst vindt plaats op 26 juni van acht tot tien uur 's avonds. Excursies zijn er op zaterdag 29 en zondag 30 juni.

Let op: overlastseizoen eikenprocessierupsen begonnen, nesten uit bomen gewaaid

De levensfase waarbij de eikenprocessierups brandharen heeft, is sinds de laatste week van mei nagenoeg overal bereikt. Nestvorming is inmiddels duidelijk zichtbaar in de bomen. Door het noodweer van de afgelopen twee dagen zijn veel eikenprocessierupsen, hun nesten en vervellingshuidjes uit de bomen gewaaid. Hierdoor is de kans groter dat mensen en huisdieren in contact komen met brandharen.

Natuurtip
Zaterdag 15 juni wordt een wandelexcursie georganiseerd door Sint-Michielgestel. Die begint om negen uur 's ochtends bij gemeenschapshuis De Huif in Sint-Michielsgestel.

Deelnemers lopen langs de Dommel naar Halder en gaan daar verder langs de Essche Stroom om vervolgens via de Heidijk terug te keren naar De Huif. Het gedeelte langs de Dommel is zeer interessant, want daar worden nieuwe projecten voorbereid.

Ook de vorig jaar vastgestelde visie op de ontwikkelingen in het landschap en in het bijzonder langs de Dommeloevers biedt voldoende stof voor overleg tijdens de wandeling. Informatie is verkrijgbaar via telefoonnummer 073- 614 50 57 .

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.