Bij het herdenkingsbos werden de namen van de slachtoffers voorgelezen. Minister-president Mark Rutte en voorzitter Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17 hielden een toespraak, er was muziek en er werden bloemen gelegd.

LEES OOK: 'Het gemis is nog altijd groot, het slijt niet', ramp met vlucht MH17 nu vijf jaar geleden

Mijlpaal
Naar schatting 1200 mensen woonden de herdenking bij, niet alleen nabestaanden maar ook mensen die betrokken waren bij de nasleep van de ramp. Ze kwamen bijeen rond het nationale monument voor de MH17 met de namen, dat wordt omringd door 298 bomen, een voor elk slachtoffer.

De vijfde herdenking van de ramp is voor velen een mijlpaal. "Er zijn nabestaanden die er nog steeds hevig mee worstelen. Maar vijf jaar brengt ook met zich mee dat u toch weer een beetje het gewone leven oppakt", zei voorzitter Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17.

Reacties Brabantse nabestaanden
"Het is als de dag van gisteren, maar toch ben je al weer vijf jaar verder", vertelde Jeanne Hornikx, die haar dochter Astrid en schoonzoon Bart verloor bij de ramp.

Roy de Roo stond met buikpijn op, maar is blij dat hij toch naar de herdenking is gekomen. Zijn vader Joop stapte vijf jaar geleden in de MH17. "Ik kan het niet over mijn hart verkrijgen om niet te gaan. Maar nu is de berusting er weer en dan is het toch prettig geweest om erbij te zijn", zegt hij.

Bekijk de reacties van nabestaanden en lees daarna verder:

'Een schandelijke daad'
Premier Mark Rutte verwees in zijn toespraak naar de desinformatie die Rusland over het neerschieten van het vliegtuig verspreidt. "Flagrante leugens en doelbewuste fluistercampagnes mogen het nooit winnen van de onloochenbare feiten." Hij sprak over 'een schandelijke daad die 298 onschuldige mensen uit het leven heeft weggerukt'.

Rutte herinnerde aan de beelden die veel mensen nog scherp op het netvlies staan: de aankomst van de lichamen in Eindhoven en de lange rouwstoet over de A2. "Door hun namen hardop te noemen houden we de herinnering aan die 298 unieke mensen levend", zei hij voordat de namen van de slachtoffers een voor een werden opgenoemd.

'Rechtszaak belangrijke stap'
De aankondiging van de rechtszaak die volgend jaar over de MH17-ramp begint, is volgens Rutte een nieuwe en belangrijke stap. "De weg naar gerechtigheid loopt via vasthoudendheid en eensgezindheid, via zelfbeheersing en gecontroleerde emotie."

Na de herdenking legden de aanwezigen bloemen. Vaak waren dat zonnebloemen, omdat het wrak van het toestel van Malaysia Airlines in een veld vol zonnebloemen terechtkwam. Bij het monument is een veld met de gele bloemen geplant van zaden die afkomstig zijn uit het veld in Oekraïne. Op de achtergrond wapperden de vlaggen van de tien getroffen landen halfstok.

LEES OOK: 'Dit is zo erg dat je er gewoon stil van wordt', dit was Brabant Nieuws op de dag na de MH17-ramp