Grand Wizard Theodore is de uitvinder van het 'scratchen'. Roxanne Shante is een van de eerste vrouwelijke rappers. Hun portretten hangen nu op een expositie in de Cacaofabriek in Helmond.

De opkomst van de hiphop kan niet los gezien worden van de graffiti en dus hangen er ook werken van de grootste graffitikunstenaars, fotografen en muurkunstenaars. De expositie 'Meltingpot' (smeltkroes) is onderdeel van het festival Urban Matterz en gaat zondag open.

'Begonnen in the Bronx'
Hans van den Berkmortel was altijd al gek op hiphop en zat vroeger zelf in een groep. "Ik moest altijd naar de Effenaar of Paradiso. In Helmond was er nooit iets. Ik hou van hiphop en van Helmond. Als je die twee bij elkaar optelt, krijg je Urban Matterz." Het festival wordt dit jaar voor de vijfde keer gehouden.

Hans nodigt graag hiphopartiesten en graffitikunstenaars uit om te komen optreden op Urban Matterz en om te exposeren in de Cacaofabriek. "Graffiti is in de jaren 60 en 70 begonnen in The Bronx in New York. "Er was daar veel geweld en drugs. De bevolking zocht een andere manier om te communiceren, zonder meteen op de vuist te gaan of oorlog te gaan voeren. Daar is graffiti uit ontstaan."

Kool Koor
De expositie in Helmond wordt ingericht door de Amerikaanse kunstenaar Kool Koor, die oorspronkelijk uit The Bronx komt. In de graffitiwereld is hij erg bekend. Zijn kunst bracht hem uiteindelijk naar Europa en nu woont hij in Brussel.

Kool Koor begon als kind al met tekenen. Toen hij twaalf was, zag hij voor het eerst graffiti. "Er verscheen een tekening vlak voor mijn raam. Het was echt een explosie van kleur."

Kunst of vandalisme?
Sommige mensen zien graffiti misschien nog steeds als een vorm van vandalisme. "Ik ben 55", lacht Kool Koor. "We hadden deze discussie al toen ik op de middelbare school zat. "Soms is het vandalisme, maar soms ook niet. Als jij een huis hebt en iemand op je muur schrijft, dan vind je het vandalisme, want de muur is van jou. Maar voor een artiest, die zijn kunst wil perfectioneren, is het misschien geen vandalisme."

Volgens Kool Koor gaat het om meer dan alleen het kunstwerk zelf. "Daarom zoeken ze ook locaties die moeilijk te bereiken zijn. Gewoon om te bewijzen dat ze de moed hadden om erop te klimmen en daar te tekenen. Dat moet je allemaal meerekenen."

Wiskunde en astrofysica
En wie denkt dat graffiti een beetje kladderij is, heeft het goed mis. Zo haalde de grote held van Kool Koor, een kunstenaar met de naam Rammellzee, zijn inspiratie uit de wiskunde en astrofysica. "Het is echt een eer om zijn werk hier te hebben hangen, hij was een visionair."

Graffiti en hiphop is inmiddels helemaal mainstream. "Dat zie je natuurlijk aan artiesten als Jay-Z en Drake", zegt Hans van den Berkmortel. "Zij verdienen miljoenen, terwijl hun voorlopers nog steeds op drie hoog achter wonen. Zij kregen destijds een paar honderd dollar en joegen dat er meteen doorheen."

Van graffiti naar mural art
Inmiddels is het scherpe er wel vanaf in The Bronx, volgens Hans van den Berkmortel, die er nog regelmatig op bezoek gaat. De graffitikunst verplaatst zich ook al jaren naar de musea, waar werken honderdduizenden euro's kunnen opleveren.

"Heel veel mensen dachten vroeger dat graffiti op canvas geen graffiti meer was", zegt Kool Koor. "Maar dat is maar één mening. Als ik zeg dat ik graffiti maak op canvas, dan is het gewoon graffiti op canvas."

De expositie 'Meltingpot' is van 18 augustus tot en met 6 oktober te zien.