Rotterdamse wetenschappers hebben alle vonnissen op een rijtje gezet die gingen over de ontbinding van een arbeidsovereenkomst; simpelweg de gevallen waarbij een rechter gevraagd wordt of een werkgever een medewerker mag ontslaan.

Groot verschil
Uit al het telwerk bleek dat de rechtbank Den Bosch in 83 procent van zulke zaken de werkgever gelijk geeft. Bij de rechtbank Amsterdam ligt dat percentage op 58. Dat is een behoorlijk groot verschil in een samenleving die er van uitgaat dat rechters iedereen hetzelfde behandelen.

Het is voor het eerst dat op deze schaal rechtbanken met elkaar worden vergeleken. Rechters overleggen veel met elkaar maar hebben tot nu toe niet de mogelijkheid om grote hoeveelheden vonnissen naast elkaar te leggen.

Nieuw computerprogramma
De Rotterdamse onderzoekers gingen aan de slag met een nieuw programma van het bedrijf LexIQ. Daar hebben ze jaren gewerkt aan een programma dat met behulp van kunstmatige intelligentie vonnissen kan lezen en vergelijken. Tot nu toe werkt het programma alleen voor arbeidsrecht.

"Ik las het vanmorgen in de krant," zegt Dirk Vergunst, rechter en woordvoerder van de landelijke Raad voor de Rechtspraak. "Ik dacht 'dat is interessant'. Maar ook, 'dat zijn wel hele grote verschillen'."

Gelijke behandeling
"Dit is de basis van ons werk," voegt hij er aan toe. "De eenheid van de rechtspraak is het allerbelangrijkste. Dat gaat over artikel één van de grondwet; iedereen verdient een gelijke behandeling."

De Bossche advocaat Wendy van Grieken is verrast door de cijfers. "Het past niet in het beeld dat wij hebben van de Bossche rechtbank. Als advocaat ken je de rechters natuurlijk. Maar dat in Den Bosch de werkgevers zo vaak gelijk krijgen, dat heb ik eigenlijk nooit ervaren."

De rechtbank in Den Bosch wil op het Rotterdamse onderzoek niet reageren.

Gepubliceerde vonnissen
De wetenschappers baseren hun werk op gepubliceerde vonnissen. Van de anderhalf miljoen vonnissen die Nederlandse rechters per jaar schrijven, wordt nog geen tien procent gepubliceerd. Vonnissen moeten dan geanonimiseerd worden en dat is veel werk.

Rechter Dirk Vergunst: "Het zou kunnen dat de cijfers daardoor toch enigszins vertekend zijn. Maar als dit blijkt te kloppen, dan is er voor ons werk aan de winkel."