Louis van de Werff besloot om het sjieke handschrift van zijn inmiddels overleden vader Frans uit te tikken en er een boekje van te maken, dat hij in eigen beheer heeft uitgegeven. Volgende week dinsdag wordt het boekje gepresenteerd bij boekhandel De Ganzenveer in Helmond.

"Het is een heel compleet dagboek", zegt Louis. Zijn vader schreef meerdere delen vol. Hij begon op 29 augustus 1939, precies 80 jaar geleden. En hij stopte pas na de bevrijding. "Er is in Helmond geen ander dagboek dat zo compleet is."

Lees verder na de video:

Dagelijks leven
Veel spannends gebeurde er niet in Helmond, volgens Louis. Maar toch geven de dagboeken van zijn vader een meeslepend beeld van het dagelijks leven in de oorlog. "Je leest dat de mensen in Helmond de Duitsers in het begin best sympathiek vonden, dat was wel verbazingwekkend. Maar dat sloeg al snel om. Mijn vader gebruikte een heleboel scheldwoorden voor Duitsers. En NSB was helemaal een vies woord. Mijn vader noemde ze een Nieuw Soort Bloembollen."

Louis moest het dagboek hier en daar dus wel een 'beetje censureren'. En de details die Louis niet zo relevant vond, gingen er ook uit. "Mijn vader begon naar de radio te luisteren en schreef alles op wat er verteld werd over de verschillende fronten. En de hele voetbalcompetitie in de oorlog staat er in detail in."

Verlovingsringen voor maïs
Louis denkt dat zijn vader in 1939 begon met schrijven omdat hij doorhad dat er iets bijzonders aan de hand was. "De burgeroorlog in Spanje was net afgelopen. Het rommelde in Duitsland met Hitler. Nederlandse schepen werden getorpedeerd door de Duitsers. Allebei zijn broers moesten in dienst. Dat zette hem aan om te gaan schrijven, om het daarna rustig terug te kunnen lezen."

De familie van Louis hield zich goed staande tijdens de oorlog. "Ze woonden met vijven naast elkaar en zaten allemaal in de detailhandel." De vader van Louis was horlogemaker. "Hij verkocht verlovingsringen voor kilo's maïs. Die smokkelde de familie in kleine zakjes rond de hals terug naar huis. De familie at er goed van en de omgeving ook."

'Half Helmond in ziekenhuis'
Maar er werd ook afgezien in de oorlog, dat laat het dagboek van de vader van Louis wel zien. "Ik heb gelezen hoe mijn oma overleed. Ik wist helemaal niet hoe dat was gebeurd. Dat doet je wel wat. Op een gegeven moment was er gewoon niets meer. En half Helmond lag in het ziekenhuis. Dat lees je normaal gesproken niet. Het zijn echt van die dagelijkse dingen, die je leest."

Een bijzondere passage uit de dagboeken wil Louis wel delen. Om alleen maar de humor van zijn vader te kunnen tonen ondanks de zware tijden: "Winter 1943-1944. Kerstmis wordt dit jaar niet gevierd. Maria is geëvacueerd. Jozef werkt in Duitsland. En de os is clandestien geslacht. De drie koningen zijn afgetreden. De stal is in beslag genomen. De schapen zijn naar Duitsland voor consumptie. De engelen zijn door Hitler opgeëist. Stro gaat op de sigarettenbon. Jezus is ondergedoken. Blijft er alleen een ezel over. Wat moet je daar nou mee?"