De brand werd zaterdagavond rond zes uur ontdekt. Het duurde vervolgens uren voordat het vuur onder controle was. De politie is zoals gewoonlijk een onderzoek gestart en verhoort op dit moment getuigen. Meer kan de politie momenteel niet over een mogelijke oorzaak zeggen.

Schade
Zaterdag zou in het kader van de herdenking van de Tweede Wereldoorlog een tijdelijke expositie over het Englandspiel, waarbij de Duitsers dankzij gestolen codes valse informatie naar de geallieerden konden sturen, plaatsvinden. Alle stukken van die expositie zijn verloren gegaan, meldt burgemeester De Boer. Het gaat onder meer om parachutes en om verstuurde kaarten.

Ondanks het materiële verlies prijst de burgemeester de samenwerking met de hulpdiensten. “De samenwerking tussen de brandweer, politie en gemeente heeft ervoor gezorgd dat we de kapel en de verhoorkamers konden redden. Dat is een pleister op de grote wond die is achtergelaten in onze gemeenschap”, zegt hij.

LEES OOK: 'Dit is een culturele ramp van de bovenste orde', brand verwoest groot deel van landgoed Haarendael'

Vanwege het instortingsgevaar is het nog moeilijk om onderzoek te doen naar de oorzaak van de brand, zo melden brandweer en politie.

'Complexe brand'
Ruud Huveneers van de brandweer legt uit dat de brand aan de voorkant van het pand is uitgebroken, en dat de brand al snel te complex was om te blussen. Over de oorzaak is nog altijd weinig duidelijk. De brandweer vermoedt dat het vuur op één plek, bij de hoofdingang op de eerste verdieping, is begonnen.

“Het vuur verspreidde zich naar boven, naar de houten zolder", zegt Huveneers. "Daar verspreidde het zich door het hele gebouw. Vervolgens blijkt er weinig te redden. We hebben ons snel gericht op het behoud van de kapel. Het was ook niet veilig om mensen nog naar binnen te sturen. We hadden heel veel voertuigen nodig omdat we alleen van bovenaf konden blussen.”

De brandweer had weleens geoefend voor het bestrijden van een brand in Haarendael. “Maar niet op deze schaal”, legt Huveneers uit. “Toch is die oefening heel nuttig geweest. We besloten daarom al snel: we gaan niet meer naar binnen. Het is niet meer te redden.”

Huisvesting
De eigenaar van het complex liet zondag telefonisch weten dat hij 'al jarenlang bezig was om het gebouw weer antikraak te laten bewonen'. "Maar de overheid werkte niet mee." Volgens hem leek het er de laatste tijd eindelijk op dat het toch zou gaan lukken, maar de beslissing werd opnieuw uitgesteld. "En nu is het te laat."

In het koetshuis, dat niet aan het gebouw vastzit maar wel op het terrein ligt, zouden mensen intrekken, zo was zijn plan. Het verlaten gebied rond Haarendael zou zo bewoond worden. Beide partijen waren over de voorwaarden in gesprek. Er zou maandag een gesprek plaatsvinden tussen de gemeente en de eigenaar. Dat gesprek gaat door, zegt Van Hal.

Omdat de kapel en het koetshuis blijven staan is bewoning van het terrein volgens hem nog altijd nuttig.

Van seminarie naar drugslab
Landgoed Haarendael dateert uit 1836 en is een rijksmonument. Haarendael was lange tijd een seminarie, een opleidingsinstituut voor geestelijken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het gebouw door de Duitsers gebruikt als gevangenis. Vanaf 1967 kwam het pand in handen van de Stichting Haarendael.

In het gebouw woonden toen mensen met een verstandelijke beperking. In 2012 verhuisden de bewoners en kwam het gebouw leeg te staan. In oktober 2018 werd in een deel van het gebouw een drugslab aangetroffen.