Van uur tot uur: zo werd Brabant bevrijd [LIVEBLOG]
20:05 Geallieerde troepen bereiken de noordkant van Valkenswaard. Omdat het schemert en de vijand zich verderop mogelijk ook ophoudt, wordt besloten om halt te houden voor de nacht.
Ook de Amerikaanse troepen in Grave, Veghel, Sint Oedenrode en Son nemen hun posities in voor de nacht.
Het doel morgen: verder oprukken naar Eindhoven en contact maken.
17:30 Bruggenhoofd Son is gevestigd. Dankzij de Amerikaanse genie is er een kleine loopbrug over het Wilhelminakanaal.
Tegelijkertijd bereiken de eerste tanks van het grondoffensief de brug over de Dommel onder Valkenswaard. Ze passeren onderweg de wrakken van Duitse kanonnen die eerder zijn uitgeschakeld. Behoedzaam rukken ze verder op.
17:00 Rond deze tijd vernietigen Britse tanks een paar Duitse 'stugs' onder Valkenswaard. De andere gemotoriseerde kanonnen trekken zich terug richting Eersel. De opmars verloopt traag omdat geallieerde troepen ook de bossen rond de doorgaande weg willen zuiveren.
16:30 Onder Valkenswaard schuiven bulldozers de geallieerde tankwrakken van de weg. Het 30e legerkorps kan weer oprukken via de doorgaande weg naar het noorden. Maar de vertraging is een feit.
16:00 Met een zware explosie blazen de Duitsers de brug bij Son op. Terwijl de Amerikanen net aankomen. Het regent hout en puin.
15:55 De bruggen bij Veghel, Grave en Sint Oedenrode zijn in geallieerde handen. Nu die bij Son nog. Tegen vieren zijn de Amerikanen genaderd
15:40 Als de Amerikanen Son naderen ontdekken ze dat er in de dorpskom een Duits kanon voor de school staat. De Amerikaanse soldaat Thomas Lindsey schakelt het gevaar met zijn bazooka uit.
15:30 Bij de landingzones bij Son is een vliegveld gemaakt. Er landen ruim 50 zweefvliegtuigen met medische spullen en voorraden.
15:28 In Son hebben de Amerikanen de brug nog niet in handen. Ze worden herhaaldelijk beschoten met kanonnen en door Duitse geweren.
15.23 De opmars van operatie Garden ligt nog steeds stil. Kolonel ‘Joe’Vandeleur die achterin de colonne zit, roept via de radio luchtsteun op.
Britse tanks vuren rode fakkels af om de doelen te markeren en gele fakkels om de geallieerde posities aan te duiden. Typhoons voeren zware luchtaanvallen uit. In een reeks aanvalsgolven vuren ze 427 raketten af op de Duitse stellingen onder Valkenswaard.
15.00 Rond deze tijd melden de Amerikaanse parachutisten van de 101e airbornedivisie dat ze de vier bruggen in Veghel in handen hebben.
14:48 Andere tankbemanningen openen massaal het vuur op de bosjes en bomen van waaruit de hinderlaag begon. Britse militairen komen aanrennen en beginnen ook te schieten.
14:47 Negen tanks schakelen ze uit. In twee minuten tijd blokkeren de Duitsers de complete opmars.
14:45 Duitse soldaten kruipen omhoog en schieten met antitankgranaten (panzerfausts) op de passerende tanks.
14:45 De Duitse tegenaanval begint
14:42 Totale hel in de bossen bij Borkel en Schaft langs de doorgaande weg: ontploffende granaten, exploderende bomen, schreeuwende Duitsers die diep wegkruipen in hun gecamoufleerde schuttersputjes en het geratel van de Britse rupsbanden. Er sneuvelen tientallen fallschirmjäger. Maar er zijn er ook die ontkomen...
14:39 Typhoon-jachtvliegen cirkelen boven de oprukkende troepen. Ze kunnen meteen luchtsteun geven waar nodig. Ze hebben ieder acht raketten onder de vleugels. Zo’n negentig jachtbommenwerpers zijn standby om aan te vallen.
14:37 Intussen blijven de Britse kanonnen vuren. Ze voeren een barrage uit, ook wel 'vuurwals'genoemd. Ze verplaatsen hun vooraf bepaalde doelwitten iedere minuut 180 meter vooruit. Daarachter rukken de Britse tanks en pantserwagens op. Niet te hard want anders worden ze zelf getroffen.
14:36 Tankcommandant Keith Heathcote staat vooraan in de lange colonne en roept via de boordradio ‘driver advance’. De tanks zijn van de Irish Guards. Ze zien het als een eer zien om voorop te mogen gaan in de strijd. In totaal staan zeventig tanks klaar om op te rukken.
14.35 Zero Hour, generaal Brian Horrocks beveelt de opmars. Het grondoffensief 'Garden' begint.
14.32 De verwoestende artillerie-barrage onder Valkenswaard duurt ruim een half uur. Daarna krijgen de geallieerde bemanningen allemaal het bevel het doel 360 meter vooruit te verschuiven. En weer vuren de kanonnen minutenlang. 900 meter aan beide kanten van de weg verandert het bosgebied in een hel van ontploffende granaten. De doorgaande weg wordt ontzien om kraters te voorkomen die de opmars kunnen vertragen.
14:00 De bemanning van de kanonnen krijgt het bevel het vuur te openen. Massaal bulderen de 350 geallieerde kanonnen. Het bosgebied onder Valkenswaard en Borkel en Schaft, dat vol zit met ingegraven Duitse troepen, krijgt de volle laag.
13:57 Rond Neerpelt onder Valkenswaard maakt de geallieerde artillerie zich op voor een zware beschieting van het grensgebied dat wemelt van de Duitsers. 350 kanonnen worden geladen.
13:55 Ook bij Veghel rukken de paratroopers op naar de bruggen over de Aa en het kanaal. Het bataljon bij Heeswijk komt ook te voet maar met vertraging.
13:45 Op de Sonse heide hebben de twee regimenten van de 101e airbornedivisie zich opgemaakt voor de opmars. Ze verlaten de landingszone en lopen richting de bruggen bij Son en Best, om die te veroveren. Een van de bataljons trekt door de bossen naar klooster Zonhove aan de doorgaande weg in Son. twee andere bataljons gaan via de doorgaande weg, die later Hells Highway zou worden genoemd.
13:40 Bijna 6700 Amerikaanse parachutisten zijn geland in Brabant
13:35 De landingen verlopen vlekkeloos. Behalve voor de Amerikaanse commandant Harry Kinnard. 'Wrong field again' , zou hij hebben geroepen. In Normandië was hem dit ook overkomen. Kinnard zit met zijn mannen bij kasteel Heeswijk en moest toch echt bij Veghel zijn. Dat komt omdat hun 'pathfinders' die het landingsgebied moesten markeren, zijn neergestort in België.
13:30 Op de Sonse hei 'regent het helmen, wapens en pakketten', schrijft een van de commandanten Dick Winters later in zijn memoires.
13:17 Aan de Brabantse kant, bij de oprit naar de brug, openen 16 man van luitenant Thompson meteen de aanval op de Duitse eenheid die de toegangsweg bewaakt.
13:16 De parachutisten van de 82e airbornedivisie 'All American' landen aan beide kanten van de Maas.
13.15 Ook bij Grave is de aanval begonnen: de hemel hangt vol met parachutisten.
13:01 Bij Veghel en Eerde beginnen nu ook de luchtlandingen
13:00 De lucht boven de Sonse heide kleurt wit van de parachutes
13:00 'H-hour'. De luchtlandingen beginnen!
12:57 In de lucht boven Oost-Brabant staan de eerste Amerikaanse parachutisten 'aangehaakt' voor hun sprong. De deuren gaan open, de wind giert naar binnen. Ze wachten op de lamp naast de uitgang: groen betekent springen.
12:55 Diverse geallieerde toestellen volgepakt met parachutisten worden getroffen door de Duitse 'flak', sommigen vliegen in brand en raken zwaar beschadigd. Zeker 23 vliegtuigen crashen de komende uren in Brabant.
12:50 Duitse luchtafweer rond Eindhoven opent het vuur op overvliegende geallieerde toestellen
12:47 Laagvliegende transportvliegtuigen ten westen van Son. Uit de toestellen worden fakkels gegooid. Op de grond veroorzaken ze rookwolken.
12:45 Bij Dintelsas schiet Duitse luchtafweer een transportvliegtuig in brand dat onderweg is naar Grave en omgeving. 15 Amerikaanse parachutisten (van de 82e) springen er tijdig uit, maar vier bemanningsleden storten neer bij Heijningen. Rond deze tijd halen de Duitsers bij Retie in België ook een toestel met ‘pathfinders’ neer. Die moesten de landingsdoelen markeren bij Veghel.
12:35 Op de noordelijke route, die over bezet gebied gaat, is de enorme luchtvloot binnen het bereik van de Duitse luchtafweer. Die opent het vuur. De escorte van geallieerde jachtvliegtuigen duikt er op en bestookt de stellingen. Dat gebeurt onder meer bij de Moerdijkbruggen, waar tientallen Duitsers sneuvelen.
12:30 De eerste geallieerde vliegtuigen vliegen intussen in het luchtruim van Nederland en België.
12:00 De luchtlandingstroepen volgen twee hoofdroutes: de 101e airbornedivisie volgt een zuidelijke koers over België, via Knokke, over Geel richting Son en Veghel. De Britse 1e luchtlandingsdivisie en de Amerikaanse 82e airbornedivisie vliegen over Schouwen en West-Brabant, draaien bij Vught richting Grave, Overasselt en Arnhem. De luchtvloot heeft ook materieel bij zich: ruim 500 voertuigen, 330 stukken geschut, zoals mortieren en voorraden.
11.45 De voorhoede van de enorme formatie transport- en zweefvliegtuigen is nu een uur onderweg. Inmiddels is ongeveer de helft opgestegen. Een deel vliegt boven de Noordzee richting het Europese vasteland. Enkele toestellen kwamen al in de problemen en moesten noodlandingen maken. Reddingsschepen volgen de luchtvloot en helpen waar nodig. .
11.00 Nog meer inleidende beschietingen van geallieerde vliegtuigen in de aanloop naar operatie Market Garden. Op de Sonse Heide nemen geallieerde jachtbommenwerpers Duitsers onder vuur. Ook vier inwoners van Son sneuvelen daarbij, twee van hen in een Rode Kruiswagen.
10:45 Op 24 Engelse vliegvelden wordt het sein gegeven om op te stijgen. Als eerste gaan de 'pathfinders', die met rookbommen en fakkels de landingsdoelen markeren.
10.40 In Engeland hebben zo'n 20.000 militairen zich afgelopen uren in gereedheid gebracht. Ze zijn de voorhoede van een grote legermacht die vanuit de lucht, bruggen en wegen moet veroveren. Ze zijn aan boord gegaan van de meer dan tweeduizend zweef- en transportvliegtuigen, klaar voor de aanval.
10.30 Vliegveld Welschap bij Eindhoven wordt vanochtend ook aangevallen.
In het naburige dorp Zeelst (Cobbeek en Heuvelstraat) vallen ook bommen. 19 inwoners komen om, onder wie een moeder met drie jonge kinderen.
10.00 Honderden geallieerde bommenwerpers vallen doelen aan in Brabant en Gelderland. Ze moeten Duitse stellingen, waaronder de gevreesde luchtafweer ('flak') uitschakelen.