Video

Stuifmail zondag 6 oktober: mestkever, draadknotszwam, vliegenzwam, meriansborstel en sponszwam

6 oktober 2019 om 08:36
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Deze zondag besteedt Frans onder meer aandacht aan de mestkever, de draadknotszwam, een vliegenzwam, de Meriansborstel en de grote sponszwam.
Profielfoto van Peter de Bekker
Geschreven door

Kleine mestkevers
Sjan van der Velden was aan het fietsen en plotseling werd ze overvallen door allemaal kleine kevertjes. Volgens mij heeft ze hetzelfde meegemaakt als veel mensen in het oosten van Nederland. Arnold van Vliet, bioloog van de Natuurkalender, meldde in de diverse kranten: “In een maand tijd zijn er door heel Nederland ruim tweehonderd waarnemingen van deze beestjes gemeld op Waarneming.nl. De meeste meldingen komen uit Gelderland.” Het gaat volgens Van Vliet om de aphodius contaminatus. Dit een soort mestkever. Hij gaf aan dat hij ook niet weet hoe het komt dat deze dieren opeens overal te zien zijn. Wel vermoedt hij dat dit met het bijzondere weer te maken heeft. Denk aan de droogte en hitte van de afgelopen zomers. We hebben sinds de zomer van vorig jaar geen normale maand meer gehad. De kleine mestkevers doen overigens helemaal niets en komen vooral af op schapen- en paardenmest. Helaas hebben we heel veel maneges tegenwoordig in onze omgeving.

Draadknotszwam
De paddenstoelentijd ofwel de zwammentijd is weer aangebroken. Loes Westgeest zag allemaal rechtopstaande zwammen, die op rechtopstaande dennennaalden lijken. Op de foto van Loes zijn ze goed te zien, alleen zijn de rechtopstaande dingen niet groen of bruin maar geel en veel langer. We hebben hier te maken met de zwam met een hele mooie naam draadknotszwam. Tussen september en november kun je deze draadknotszwammen massaal tegenkomen op de gevallen bladeren van diverse loofbomen. Vooral zomereiken, beuken, berken maar ook de bladeren van elzenbomen. De draadvormige vruchtlichamen van de draadknotszwam vind je dan - zoals ook op de foto van Loes te zien is - in grote groepen bijeen. Deze zijn geelwit tot okerkleurig. De draadvormige vruchtlichamen kunnen maximaal zes centimeter lang worden, maar zijn vaak maar twee millimeter dik.

Vliegenzwammen
'Buuf' Adeline Besselink ziet steeds meer paddenstoelen in haar tuin en vraagt zich af hoe die daar komen. In principe zijn de paddenstoelen die je ziet vruchtlichamen en die hebben in plaats van zaden - zoals bijvoorbeeld een appel - sporen. De meeste paddenstoelen, zoals de vliegenzwam, laten de sporen meevliegen op de wind en verspreiden zich zo door het landschap. Daarnaast heb je paddenstoelen die op andere manieren hun sporen laten transporteren. De grote stinkzwam laat vliegen de sporen verplaatsen en inktzwammen doen dit door een zwarte vloeistof weg te laren vloeien. Kortom: sporen worden op diverse manieren verspreid.

Meriansborstel
Op de foto van Guillaume Thijssen zie je een heel witte rups, met - als je goed kijkt - drie wat dikkere haarborstels op de rug. Volgens mij is dit de rups met de mooie naam meriansborstel. Deze rups kan bijna in alle kleuren voorkomen. Van lichtgeel, groengeel tot roze of wit. De foto die ik hierbij heb geplaatst, is er een van de meest voorkomende rups van de meriansborstel. Deze rups leeft van meidoorn, sleedoorn, eik, berk en gecultiveerde fruitbomen. Je komt deze rups vooral tegen van juli tot in oktober. Na deze periode overwintert de meriansborstel als pop in een dunne zijdeachtige cocon die gevormd wordt op de waardplant of in de strooisellaag. De naam meriansborstel verwijst vermoedelijk naar Maria Sibylla Merian. Deze entomoloog en kunstenares leefde van 1647 tot 1717. Zij legde met haar penselen de metamorfose van rups naar vlinder vast.

Grote sponszwam
Op de foto die ik kreeg van Marianne Miltenburg zie je een sponsachtig organisme. Deze zwam heet grote sponszwam. Deze zwammen komen vooral voor op zandgronden. Het vaakst aan de voet van grove dennen, maar ook op de stompen van deze bomen en in open bossen. Je kunt deze grote sponszwammen ook tegenkomen bij naaldbomen zoals de fijnspar, de lariks en de Douglas, maar het meest zie je ze onder grove dennen. Grote sponszwammen kunnen maximaal veertig centimeter breed worden en vijftien centimeter hoog. Zoals je ook op de foto goed kunt zien, hebben ze een bloemkoolachtige structuur en heel veel gelobde vertakkingen. Zodra de grote sponszwammen droog worden, worden ze heel breekbaar. Als je zo’n grote sponszwam eens tegenkomt, moet je er maar eens aan ruiken. De geur is heerlijk zoet en een beetje nootachtig. Overigens smaakt deze grote sponszwam ook zo, maar laat hem maar mooi staan. Dan kunnen ook andere mensen ervan genieten.

Strijd om de hindes
Ook in Het Groene Woud is de strijd om de hindes begonnen. Herman Schellekens. filmde hoe de dames toekijken wie als meest krachtige uit zo'n confrontatie komt.

Wachten op privacy instellingen...

Vijf vragen en antwoorden over de stikstofproblematiek
In mei 2019 oordeelde de Raad van State, de hoogste bestuursrechter in Nederland, dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) – een overheidsprogramma om de schadelijke effecten van stikstof te beperken – niet voldoet. Sinds die tijd beheerst stikstof vrijwel dagelijks het nieuws. Wat is het probleem en wat zijn mogelijke oplossingen? Hier kun je meer over lezen op de website van Nature Today.

Meer informatie over de trends in de emissie en depositie van stikstof en de bijdrage van verschillende sectoren aan emissies en aan depositie op gevoelige natuurterreinen vind je bij het Compendium voor de Leefomgeving (onder meer over de oorzaak en het effect van vermesting en verzuring en de herkomst van de vermestende depositie), het Programma Aanpak Stikstof 2015-2021 en de PAS-monitoringsrapportage stikstof 2018.

Miljoenen vogels boven Nederland
Begin oktober is het hoogtepunt van de vogeltrek. Miljoenen vogels vliegen dan over Nederland heen, een van de meest spectaculaire natuurfenomenen. Zaterdag vond de jaarlijkse internationale trekvogelteldag, de Euro Birdwatch, plaats. Tienduizenden liefhebbers in heel Europa trokken die dag naar buiten om de trekvogels te tellen.

Natuurtip
Het IVN organiseert woensdagmiddag een wandeling voor senioren door de Baest in Oostelbeers. Deze duurt van een tot vijf uur 's middags en beslaat een afstand van 5,5 kilometer. De wandeling heeft als thema: landgoed en het Beezedal. Deelnemers wordt aangeraden laarzen of waterdichte schoenen aan te doen. Meer informatie is verkrijgbaar bij Jo van Zanten (0493 - 492 827) of Frans van Houts (0493 - 311 789). Zij zijn ook per e-mail te bereiken.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.