Reclasseringsambtenaar Annemiek Ursinus werkt al achttien jaar met zaken van huiselijk geweld. Volgens Annemiek en haar collega Marie-José Heijligers van Reclassering Nederland was het effect van de behandeling uit het verleden niet groot genoeg. Dat komt volgens hen omdat strafzaken als gevolg van huiselijk geweld pas veel later voor de rechter verschijnen. In de tussenliggende tijd kregen daders amper hulp.

Emotie was er af
'Dan werd de cliënt vier, vijf maanden na de mishandeling uitgenodigd. De emotie was er al snel af en het was allemaal niet meer zo belangrijk. Men ging door met hun leven en de crisis was allang voorbij. Partners besloten dan bijvoorbeeld om samen verder te gaan."

Maar wat hulpverleners merkten, is dat er bepaalde patronen waren. "Daders van huiselijk geweld vielen terug in oud gedrag. De zaak werd dan weer opnieuw aangemeld omdat er een nieuw strafbaar feit gepleegd was." Het is een soort vicieuze cirkel waar slachtoffer(s) en dader dan in zitten.

Het roer moest om
Halverwege 2018 begonnen Annemiek en haar collega met het spreekuur huiselijk geweld. Omdat het zo goed beviel, hebben ze de plannen uitgewerkt en zijn ze uiteindelijk bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid terecht gekomen. Vanaf toen is het proces in een stroomversnelling geraakt. "Het ministerie heeft het omarmd en heeft ons de gelegenheid gegeven om de pilot per 1 januari 2019 officieel uit te rollen."

Inmiddels is er ook in Oost-Nederland zo'n soort spreekuur. "En wie weet wordt het nog verder uitgebreid, daar wordt nu onderzoek naar gedaan." Bij Novadic-Kentron in Eindhoven hebben ze vanaf de start van het project, samen met partner 'Veilig Thuis' al zeker honderd mensen gezien, gesproken en begeleid op het spreekuur.

Vanaf januari 2019 krijgt bijna iedereen die is aangehouden bezoek van de reclassering én een uitnodiging voor het spreekuur bij Novadic-Kentron. “Behalve als diegene zo’n zwaar delict heeft gepleegd dat die persoon binnen blijft zitten”, vertelt Jeanine Kramer van het Openbaar Ministerie.

IJzer smeden als het heet is: handelen ín de crisis
Tijdens de intake, die binnen een week na de aanhouding is, wordt de hele leefsituatie van de dader in kaart gebracht. "Huisvesting, middelengebruik, financiën." Het is een kunst om mensen en gedrag gescheiden te houden. "Soms kun je namelijk echt wel snappen waar geweld vandaan komt, zonder het goed te keuren."

Als alles in kaart is gebracht, wordt er gekeken naar wat er nodig is om het geweld te stoppen. "Moeten mensen tijdelijk apart gaan wonen. Moet er eerst gestopt worden met middelengebruik. Moeten we eerst de financiën op orde brengen. Moet er systeemtherapie ingezet worden. Moet het GGZ ingeschakeld worden. Het is heel breed."

Ook wordt er met slachtoffers gepraat. Partner, vader, moeder, dochter, zoon. Het OM vult aan: “We zijn op deze manier heel snel binnen bij een gezin.” Er zijn meteen ogen en oren voor de situatie.

Cliënt: 'Behandeling werpt vruchten af'
In vergelijking met het verleden zijn de no-shows minimaal. Cliënten komen dus opdagen bij hun afspraak. Dat geeft de behandelaars de bevestiging dat de aanpakt werkt. "Soms zoeken ze zelfs contact met me om advies te vragen. Dat is heel anders dan in het verleden en daar doen we het voor."

Annemiek werkt een jaar samen met een cliënt die graag anoniem wil blijven. De man van midden veertig is al vaker met politie en justitie in aanraking gekomen. Een jaar geleden is hij weer opgepakt voor huiselijk geweld en kwam toen met Annemiek in contact.

"Zij bood mij direct hulp, een houvast." Het duurt gemiddeld een half jaar van moment delict tot het voorkomen. "Dat is een lange tijd als je met problemen zit en maar één keer met de reclassering contact hebt."

In dit project staat de man drie jaar onder toezicht en ziet hij Annemiek elke twee weken. "Voorheen zei ik tegen hulpverleners 'ja en amen' en was ik er weer vanaf. Ik zei wat ze graag wilden horen. Maar daar help je jezelf niet mee."

Gelukkig is de man nu weer op het rechte pad. "Als we elkaar over tien jaar weer spreken, dan weet ik zeker dat ik het zelfde kan zeggen. Ik ben sterker nu."

Podcast over huiselijk geweld
Voor een nieuwe podcastserie sprak Omroep Brabant met een dader en een slachtoffer van huiselijk geweld. De openhartige gesprekken zijn te beluisteren via Spotify, iTunes of je eigen podcast app. Luisteren kan ook via onze Soundcloud pagina.