De Duitse commandanten zijn nergens in Brabant zich van plan over te geven.Ook niet in Moerdijk.

In het holst van de nacht evacueert de Duitse marine het dorp. Met succes. Kleine boten halen 500 Duitse soldaten op. Sommigen wachten op het strand. Tientallen mannen kunnen niet mee. Ze klimmen en kruipen over de opgeblazen spoorbrug naar Dordrecht. Het wordt al licht en Poolse soldaten zien dat. Ze beschieten de Duitsers en doden de meesten van hen.

Poolse bevrijders trekken verder Moerdijk binnen. In het dorp zitten nog steeds soldaten die niet weg konden. 379 Duitsers geven zich over. Moerdijk is het laatste dorp in West-Brabant dat wordt bevrijd. Het dorp bestaat eigenlijk niet meer, zo veel is kapot.

Inwoners van Moerdijk komen uit hun schuilplaatsen tevoorschijn. Poolse bevrijders trekken het dorp binnen. Uit voorzorg ontruimen de Polen het dorp en moet iedereen naar Terheijden.

Militaire operaties in Brabant voorbij
Met de val van Moerdijk staken de geallieerden hun grote operaties in Brabant en en feitelijk ook de opmars in Nederland. Alles is gericht op Nazi-Duitsland. De rest van ons land is bijzaak geworden en volgt later.

Brabant is grotendeels bevrijd. Dat geldt niet voor plaatsen zoals Werkendam, Woudrichem, Hank en Dussen (de gemeente Altena nu) die aan de andere kant van de Amer en het Oude Maasje liggen. Die dorpen moeten wachten tot voorjaar 1945. De Duitse troepen willen hier zelfs hun posities handhaven om eventueel terug te keren.

Dat heroverings-plan werd door de Duitsers zeer serieus genomen en leidde in de winter van 1944-1945 nog tot zware strijd in het rivierengebied boven Waspik.

En er is nog een ander stukje bezet Brabant. Ook een stuk van de Peel is weer door de Duitsers is bezet na de bevrijding: in Brabant zijn dat Helenaveen, Neerkant en Liessel. Die plaatsen waren al bevrijd maar zijn weer bezet.

Hier speelt feitelijk hetzelfde: de Duitsers willen (via Venlo) een bruggenhoofd houden om snel terug te kunnen keren en bevrijd gebied te heroveren. De Peeldorpen worden alsnog rond 20 november bevrijd.

De hele westoever van de Maas is bevrijd tussen 14 november en 3 december 1944.

Nieuwe frontlijn: de rivieren
Frontgebied wordt daarna maandenlang Volkerak, Hollandsch Diep, Amer, Bergsche Maas en Maas. De Biesbosch wordt het gebied voor infiltraties en exfiltraties. Ook ondergedoken geallieerde militairen ontsnappen via de Biesbosch.

De bevrijders trekken verder, Duitsland in. Maar een groot deel van de Polen blijft achter in Breda. Brabantse dorpen en steden zitten maandenlang nog vol met soldaten.

De grens met Holland en Gelderland wordt bewaakt door onder meer soldaten van de Manitoba Dragoons. Ze krijgen hulp van het verzet: de Binnenlandse Strijdkrachten.

Biesboschcrosser
Grensgebieden gaan een belangrijker rol spelen in deze periode in 1944 en 1945. Dat geldt ook voor de Biesbosch. Door de verschillen van eb en vloed werd het gebied gemeden door de Duitse soldaten. Daardoor werd het gebied een schuilplek voor onderduikers en mensen die in het verzet zitten.

Ook de Britse generaal John Winthrop Hackett is een van de mensen die later door de Biesboschcrosser Koos Meijer vanuit Sliedrecht naar het bevrijde zuiden wordt geroeid. De generaal raakte eind september 1944 zwaargewond bij operatie Market Garden ( De 'Slag om Arnhem') . Het verzet haalt de generaal later uit het ziekenhuis. In januari 1945 zal Hackett met vervalste papieren (mijnheer Van Dalen) naar de overkant worden geroeid. Om zich door zijn accent niet te verraden draagt hij een SH-speldje voor doven en slechthorenden.

De kranten van 1944
Jan de Wit uit Rosmalen verzamelt kranten uit de oorlog en wij mochten in zijn archief kijken. Wil je de krant van deze dag in 1944 ook nalezen, klik dan hier.

Eind
Met deze aflevering komt een einde aan deze dagelijkse rubriek over de bevrijding van Brabant 75 jaar geleden. De komende maanden besteden we nog meer aandacht aan oorlog en vrede.

De jarenlange Duitse bezetting was voorbij maar de Tweede Wereldoorlog ging door. Dat had ook voor Brabant grote en vaak gruwelijke gevolgen.