"Ze noemen het de stadhuisramp, maar het is eigenlijk een stadhuismoord", zei burgemeester Willemijn van Hees, die tijdens de herdenking ook inging op de schuldvraag.

Voor Van Hees was het haar eerste herdenking, voor de 89-jarige Jo de Hart Timmermans was het de 75ste keer. "Vanaf het begin ben ik er bij geweest." In de nacht van de ramp was Jo een meisje van 14 jaar oud. "We zaten thuis in de kelder en op het moment van de explosie voelde ik onder mijn voeten de plavuizen omhoog komen." Samen met haar ouders twijfelde ze geen moment, ze schoot te hulp. "We wilden gaan puinruimen. Ik met de kolenkit omdat we geen emmers meer hadden. Maar we moesten al vrij snel stoppen omdat er nieuwe explosies te horen waren. We moesten weer snel naar huis."

Stadhuismoord in plaats van stadhuisramp
De Duitsers wisten dat er in het stadhuis 170 inwoners van Heusden een schuilplek hadden gevonden voor het oorlogsgeweld. Ondanks die wetenschap werd de toren van het stadhuis bewust opgeblazen. "Vandaar dat het een oorlogsmisdaad is", aldus burgemeester Van Hees. "Die ook als moord betiteld had moeten worden in die tijd."

LEES OOK: 134 mensen stierven toen 't stadhuis van Heusden werd opgeblazen, boek met verhalen van overlevenden

Desondanks koos men in Heusden ervoor om vooral tijd en energie te steken in de wederopbouw en minder energie te steken in het beantwoorden van een schuldvraag. Over die keuze wordt nog altijd verschillend gedacht.

Heusden blijft herdenken
75 jaar na de allesverwoestende explosies stond Heusden weer stil bij de stadhuisramp. De Grote of Catharijnekerk zat afgeladen vol. De daaropvolgende stille tocht naar de plek waar het gebeurde, bracht de generaties die het niet hebben meegemaakt en het alleen van 'horen zeggen hebben', terug naar de avond en nacht van toen. Heusden is de inwoners van toen, de slachtoffers, niet vergeten. En dat zal ook nooit gebeuren, dat werd maandagavond wel duidelijk.

LEES OOK: Trudies vader was EHBO'er tijdens Heusdense Stadhuisramp (1944) 'Hij liet er nooit veel over los'

 "Op het moment dat de 'The Last Post' klinkt bij het monument en het Wilhelmus wordt gezongen, doet dat wel wat met je", aldus Jan van de Griendt. Hij noemt de 75ste herdenking één van de drukst bezochte herdenkingen ooit.