Stikstofcrisis: CDA-gedeputeerden Marianne van der Sloot en Renze Bergsma stappen op
Van der Sloot zei onder meer dat ze trouw wil blijven aan de standpunten van haar partij, maar dat ze ook een betrouwbare coalitiegenoot wil zijn. Dat gaat niet en daarom kan ze niet verder. Bergsma zei dat hij ongeloofwaardig zou zijn als hij nu namens het CDA gedeputeerde zou blijven.
Provinciale Staten vergaderden over de begroting voor 2020, maar het ging voornamelijk over stikstof. Het resultaat van vijftien uur vergaderen is dat boeren nog steeds geen uitstel krijgen. De deadline blijft vooralsnog 1 april 2020. Maar die datum is niet langer in beton gegoten.
Volgens gedeputeerde Grashoff kan er aan die datum getornd worden 'als de zorgvuldigheid van de oplossing van het stikstofprobleem daar om vraagt'. De CDA-fractie probeerde met een motie die datum van tafel te krijgen. Die motie haalde het niet. Als die het wel had gehaald, zou het college van Gedeputeerde Staten die motie niet hebben uitgevoerd. De CDA-gedeputeerden Marianne van der Sloot en Renze Bergsma waren het daar mee eens en bleven op dat moment nog trouw aan hun collega-gedeputeerden en keerden zich daarmee feitelijk af van hun partijgenoten in de fractie.
Vertrouwen niet opgezegd
Oppositiepartijen die er op rekenden dat het CDA nu het vertrouwen in de coalitie of gedeputeerde Grashoff zou opzeggen en de stekker uit de samenwerking zou trekken, kwamen bedrogen uit. De fractie deed niks anders dan de motie in stemming brengen en afwachten.
Behalve de kleine toezegging van Grashoff is er niks veranderd ten opzichte van het allereerste stikstofdebat. De CDA-achterban heeft nu wel gezien dat de fractie heeft geprobeerd uitstel te krijgen, hoewel getalsmatig tevoren al vastlag dat dat niet zou lukken. Uiteindelijk kostte dit wel twee gedeputeerden en heel veel invloed.
De PVV diende vrijdag als eerste een motie in om de datum van 1 april van tafel te halen. Dat was te verwachten. De spanning in het Brabantse parlement steeg toen coalitiepartner CDA datzelfde deed. Dat was niet de eerste keer. Op 25 oktober gebeurde dit ook en waren alle ogen op het CDA gericht. Zou de partij de bom die zij onder het college legde, laten ontploffen? Na de toezegging van gedeputeerde Grashoff dat hij in december met nieuwe voorstellen komt, bond het CDA in. De partij stemde zelfs tegen een PVV-motie om de datum te schrappen.
Tweede bom
Vervolgens ontstak een deel van de CDA-achterban in woede. De fractie eiste daarna onder druk van de lokale partijleiders toch dat 1 april van tafel ging. De dag nadat die tweede bom was gelegd, volgde een emotionele partijvergadering en sloten de CDA’ers elkaar weer in de armen. De verwachting was dat de fractie op 13 december de daad bij het woord zou voegen als er weer een stikstofdebat wordt gevoerd.
Maar vrijdag tijdens de begrotingsbehandeling kroop het CDA alweer uit het schuttersputje en bracht de motie om uitstel in stelling. Gedeputeerde Grashoff zei dat het college de motie van het CDA niet zou uitvoeren als die al zou worden aangenomen. De CDA-gedeputeerden Van der Sloot en Bergsma bleken het daarmee eens.
Grashoff vertelde wel dat de datum van 1 april niet in beton is gegoten. “Als de zorgvuldigheid erom vraagt dat er aan die datum van 1 april getornd moet worden, sluit ik niet uit dat dit gebeurt", zei de gedeputeerde.
'Het valt ons zwaar'
Bij het CDA sloeg de twijfel weer toe. De partij vroeg een uur schorsing en kreeg een halfuur. Toen CDA-fractievoorzitter Ankie de Hoon het spreekgestoelte beklom, kon je een speld horen vallen. “Het valt ons zwaar”, zei ze. “Het antwoord van gedeputeerde Grashoff is niet voldoende. Heel het land staat op z’n kop en Brabant blijft bij de eigen deadline. Dat dragen wij niet.”
Dat was voor de gedeputeerden Van de Sloot en Bergsma het sein zich voor te bereiden op een aftocht.
Hoe nu verder?
Het CDA is formeel nog steeds coalitiepartner want de handtekening staat onder het bestuursakkoord. Maar wel een partner zonder gedeputeerden. De andere partijen gaan gestaag verder. Ze concentreren zich nu op het oplossen van de stikstofproblemen en gaan zich voorlopig niet bezighouden met partijpolitieke zaken.
Reactie VVD
“Als leider van de grootste partij start ik op korte termijn dan ook geen onderhandelingen voor een nieuw provinciebestuur", reageerde Christophe van der Maat (VVD). "De politiek moet nu niet met zichzelf bezig zijn, maar met het oplossen van een impasse die heel Brabant treft. Wij wachten de wijze waarop de CDA-fractie met deze situatie omgaat af.” In de tussentijd werkt dit college verder en worden de bestuurlijke verantwoordelijkheden van Renze Bergsma en Marianne van der Sloot binnen het college verdeeld.
Reactie D66
De reactie van fractievoorzitter van de D66, Arend Meijer: "Het college volgt de lijn van schone lucht voor álle Brabanders. Vandaag is gebleken dat de fractie van het CDA andere keuzes maakt. En als gevolg daarvan hebben we nu een politieke crisis."
Lees alles over de stikstofcrisis op onze themapagina.