Ongeveer een op de drie grote boerenbedrijven gaat stoppen of overweegt te stoppen. Bij de middelgrote boeren is dat de helft, en bij de kleine bedrijven zelfs zestig procent. Voor hen is het stoppen met boeren het directe gevolg van het feit dat hun stallen in 2022 al aan strengere milieuregels moeten voldoen. Eerst zou dit pas in 2028 zijn. Het is voor hen niet haalbaar om de investeringen en aanpassingen op zo’n korte termijn rond te krijgen.

Aan de boeren die stoppen of overwegen te stoppen, vroegen we wat voor hen de belangrijkste redenen waren. Dit is de top vijf:

1. Het naar voren halen van de milieuregels
2. De regeldruk in het algemeen
3. Negatieve berichten in de media over de sector
4. Ik heb het gevoel dat mijn werk niet gewaardeerd wordt
5. Het was financieel niet meer houdbaar / ik leefde onder de armoedegrens

Regels zijn een strop
Mieke Broeders-Habraken uit de Moer, bij Loon op Zand, is zo’n boerin met een klein familiebedrijf. Zij overweegt te stoppen. Het naar voren halen van de regels is voor haar een strop. “De hypotheek van onze laatste lening moet nog worden afgelost, dus we kunnen niet op zo’n korte termijn opnieuw investeren”, vertelt ze.

"Ik heb het gevoel dat ik alles heb gedaan om zo goed mogelijk te boeren. Ik ben precies het plaatje dat de maatschappij wil zien. Mijn koeien lopen altijd buiten in de wei, zijn bijna nooit ziek en ik heb geen megastal. Toch is het niet goed genoeg.”

LEES OOK: Boer met Kiespijn: Omroep Brabant kijkt achter de hekken van Brabantse Boeren

Marcel Rijkers uit Landhorst (gemeente Sint Anthonis) heeft de beslissing al genomen. Om aan de regels te voldoen, moest hij ruim een ton investeren. Dat geld was er niet. Hij had al langer veel stress van de regeldruk, maar de vervroegde milieuregels waren de druppel. Vorig jaar stortte hij op een dag in elkaar in de stal en kreeg hij een heftige paniekaanval. “Toen wist ik dat het echt niet langer zo kon.” Een paar maanden geleden werden zijn laatste koeien opgehaald.

Stoppen of groeien
Het naar voren halen van de milieuregels kan opmerkelijk genoeg voor sommige bedrijven ook leiden tot het omgekeerde: groei. Voor veel boeren geldt dat zij meer dieren moeten gaan houden of moeten intensiveren, zodat ze de investering kunnen terugverdienen.

De groten worden groter
Varkensboer Twan Dirks uit Loon op Zand is zo’n boer die gaat investeren. Hij had al een middelgroot bedrijf, maar gaat nu nog verder uitbreiden. Hij heeft daarom al vroeg voorgesorteerd op de strengere regels. In 2016 diende hij alle vergunningen al in voor een heel nieuw stalsysteem en luchtwassers.

“Als ik niet in schaal toe ga nemen, wordt heel de businesscase lastiger”, vertelt hij. “We hebben een jong gezin. Je kunt je niet alleen maar blind staren op het idealistische. Je moet toch je boterhammen verdienen. En kijken naar waar markt voor is. En dan vraagt de markt toch een bepaald volume als je echt mee wil doen. Een retailer vraagt niet om één varken, maar om duizend karbonades op een dag. Je hebt omvang nodig om mee te kunnen.'

In totaal geeft ruim een derde van de boeren in het onderzoek aan dat, net als bij Twan, hun bedrijf gaat groeien of intensiever moet draaien als direct gevolg van de regels. Voor driekwart van de deelnemers aan het onderzoek geldt dat zij hun bedrijf in ieder geval niet op dezelfde manier kunnen voortzetten: ze gaan stoppen of groeien.

Begrip voor regel, niet voor tijdsdruk
Het is niet zo dat de boeren het überhaupt niet eens zijn met het feit dat de milieuregels strenger moeten worden. 44 procent van de boeren in onze steekproef zegt te begrijpen dat de regels nodig zijn, maar heeft vooral een probleem met het versneld doorvoeren. Een kleine meerderheid, want nog eens 43 procent vindt de hele maatregel onbegrijpelijk.

Hoe zit het bij jou?
Omroep Brabant wil in kaart brengen hoeveel boeren in elke gemeente gaan stoppen als gevolg van de versnelde invoer van de milieuregels. Check op de kaart hoe het bij jouw gemeente zit. Heb je zelf een bedrijf in de veehouderij of ben je onlangs gestopt vanwege de regels? Laat ons dat weten hoe het bij jou zit en vul ons meldpunt in.

Boer met Kiespijn
Boeren, we hebben ze nog nooit zoveel gezien als de afgelopen maanden. In de kranten, op tv, op de weg. Telkens gaat het over de regels, de cijfers, de politieke beslissingen. Maar wat zijn de verhalen achter de headlines? Wat betekent deze enorme ontwikkeling nu echt voor onze provincie? Voor de boeren, voor de Brabanders?

Omroep Brabant zoekt dat het komende half jaar uit met een multimediaal project: Boer met Kiespijn. Via alle online kanalen geven we je een opmerkelijk en vernieuwende inkijk in het leven van de boeren en proberen we de gevolgen in kaart te brengen.

Dat doen we met videoportretten van boeren, omwonenden en andere betrokkenen. Een interactieve kaart met een meldpunt om inzicht te krijgen in hoe de provincie gaat veranderen. Elke twee weken volgt een nieuw portret. Je volgt het op omroepbrabant.nl/boermetkiespijn of via Instagram. We sturen ook een nieuwsbrief uit via de mail, als er een nieuwe update is. Abonneren kan hier.

Tijdlijn
Terugkijken hoe de ontwikkelingen rond de regels precies zijn verlopen? We zetten het voor je op een rijtje in deze interactieve tijdlijn: