We spreken over de Brabantse politiek. Die is ziek sinds het CDA zich uit de coalitie in Provinciale Staten terugtrok. Het was alsof er een noodverband werd losgerukt terwijl de wond nog niet was genezen. Want een noodverband was het. Iedereen wist dat het CDA een risico vormde omdat die partij en coalitiegenoten heel anders over landbouwpolitiek dachten.

Het CDA heeft een alternatief geneesmiddel: de strijdbijl met de VVD begraven en samen met VVD en Forum voor Democratie van voor af aan beginnen met onderhandelen. Dat zou met hulp van één of twee kleine partijen wel een meerderheid opleveren. De VVD is nog niet zo ver dat de partij met FvD in één coalitie kan.

Bloed uit de wond
Na het vertrek van het CDA gulpte het bloed weer uit de wond. Bestuurlijke zwaargewichten Alfred Arbouw en Peter van der Velden werden als chirurgijns ingevlogen met de bedoeling de wond te hechten. Ze raadpleegden collega-zwaargewichten zodat er uiteindelijk een compleet team van wijze mannen en vrouwen rond het bed stond. Die stelde de diagnose, maar heeft geen medicijn.

Uiteindelijk hebben Arbouw en van der Velden aangevinkt wat niet kan. Ze stellen dat de partijen zo verschillend denken over natuur, milieu en landbouw dat ze eigenlijk niet op één lijn te krijgen zijn.

Enorme kloof
Er werden ook oude wonden opgereten, zo blijkt uit de rapportage. Provinciale Staten klagen al lang over een enorme kloof tussen hen en Gedeputeerde Staten. Het is de kloof tussen parttime politici en doorgewinterde gedeputeerden die gesteund worden door meer dan twintig verdiepingen vol ambtenaren.

Arbouw en Van der Velde schrijven daarover: “We signaleren dat het verstandig zou zijn als alle partijen zich inspannen om de cultuur, omgang en sfeer in het politiek debat en de politieke wandelgangen te verbeteren."

Verschillen natuur en landbouw
Toch wil iedereen een meerderheidscollege. Volgens de rapporteurs kan dat als je aan het bestuursakkoord sleutelt waardoor andere partijen iets van hun programma terugzien en mee kunnen doen. Ook dan stuiten de rapporteurs op bijna onoverbrugbare verschillen op het gebied van natuur en landbouw.

Niemand wil een minderheidscoalitie of een extraparlementaire oplossing. Want over één ding is iedereen het eens: daarvoor zijn de problemen in Brabant te groot.

Te groot links blok
Wie wil niet met wie? De VVD wil niet met de SP. Dan zou er binnen de coalitie een te groot links blok ontstaan naar de zin van de VVD. In de gesprekken bleek ook dat enkele partijen nog steeds een beetje boos zijn op de SP omdat die voor de fusie van Nuenen en Eindhoven ging liggen. Dat was vooral pijnlijk voor D66-gedputeerde Anne-Marie Spierings.

Het CDA terugvragen in de coalitie is voor de meeste partijen ook geen optie. Die zien de christendemocraten als onbetrouwbaar en instabiel. Er is zelfs gesproken over de mogelijkheid SP en CDA samen tot de coalitie te laten toetreden voor de links/rechts balans, maar dat werd afgewezen om dezelfde redenen.

Er is ook geopperd een aantal kleine partijen te omarmen, maar dat bleek ook niet haalbaar. Die kleintjes wilden dan allemaal een gedeputeerde leveren.

VVD, CDA en FvD
Er is maar één mogelijkheid voor een meerderheid: VVD, Forum voor Democratie en CDA. Maar FvD en CDA willen dan een ander bestuursakkoord want de verschillen met de VVD zijn enorm. Toch voelen CDA en FvD er wel iets voor. De rapporteurs: “Forum voor Democratie en het CDA hebben aangegeven deze optie als voorkeur te hebben. Het CDA heeft voorgesteld om opnieuw te beginnen en gesprekken aan te gaan tussen de drie grootste partijen. Ook in deze variant moet gewerkt worden aan herstel van vertrouwen, met name tussen het CDA en de VVD”.

Van der Velden en Arbouw was niet gevraagd een coalitie te smeden. Dat bleek niet eens mogelijk. “We constateren dat de politieke conflicten van de afgelopen maanden, maar ook in de vorige bestuursperiode, littekens hebben achtergelaten. Politiek gaat om de inhoud, maar is ook mensenwerk. Als een toekomstige coalitie tot een duurzame en vruchtbare samenwerking wil komen, is een basis van vertrouwen noodzakelijk. Werk samen naar een gezamenlijk doel, en integreer de grote opgaven van morgen in een bestuursakkoord”, aldus de rapporteurs.