De 'stinkboom' die zelfs de atoombommen op Japan overleefde
De Ginkgo biloba is een oosterse exoot, die in het begin van de de 18de eeuw naar Europa werd gebracht. De Duitse arts Engelbert Kaempfer was in dienst van de VOC en nam zaden van deze boom naar huis. De oudste ginkgo in Nederland staat in de Oude Hortus van het Universiteitsmuseum in Utrecht en is daar in 1730 geplant.
“Bijzonder is dat dit het enige plantaardige wezen is dat zich op dierlijke wijze vermenigvuldigt”, zegt Jan P. Mauritz, die een boomadviesbureau heeft. “Mannelijke bomen leveren spermatozoïden, die met behulp van vlieghaartjes door de lucht zweven. Vrouwelijke ‘bloempjes’ aan bomen zuigen dit naar binnen waarna de bevruchting compleet is. Dat is uniek.”
Delicatesse
Daar waar de vruchten in Nederland vooral mat argusogen bekeken worden, zijn deze in oosterse contreien juist zeer gewild. In China en Japan worden de bomen juist gekweeekt voor de zaden die in de vruchten zitten. Geroosterd vormen deze een delicatesse. Het zijn de pruimvormige schijnvruchten die de stank veroorzaken en niet de zaden die in de vruchten zitten.
Eigenaar Dirk Ebben van de gelijknamige boomkwekerij roemt vooral ook de symbolische waarde van de Ginkgo biloba. Hij kocht voor zijn vrouw een sieraad in de vorm van een ginkgoblad. Deze staat volgens hem voor liefde, samenzijn en verbinding. Dit bijzondere blad is ook te zien in de haartooi van sumoworstelaars.
Universitair onderzoeker Jelle Hiemstra noemt de ginkgo een ‘aparte boomsoort’. “Het is geen loof- of naaldboom, hij heeft geen verwanten. In China en Japan staat de boom vaak bij tempels en pagodes vanwege het heilige karakter. Maar de afgelopen decennia is hij ook in Nederland populairder geworden. Bijvoorbeeld als straatboom. Hij verdraagt verharding zoals stenen en asfalt goed. Ook kan deze uitstekend met stadse omstandigheden omgaan zoals hogere temperaturen en de geringe beschikbaarheid van vocht. De stad is eigenlijk een heel onvriendelijke omgeving voor bomen.”
Atoombom
Extracten van de Ginkgo biloba zijn verwerkt in huidcrèmes en er zou zelfs een geneeskrachtige werking van uitgaan. In de traditionele Chinese geneeskunde wordt het ginkgoblad duizenden jaren gebruikt om de gezondheid te ondersteunen.
Hiemstra betitelt de ginkgo ‘met alle respect’ als een levend fossiel. Mauritz is het daarmee eens. “Toen Amerikanen tijdens de Tweede Wereldoorlog atoombommen op Japan wierpen, verbrandde vrijwel alles in de daaropvolgende vuurstorm. Daar waar alle andere bomen waren verbrand, liepen ginkgo’s als eerste uit.”
In zekere zin is de Ginkgo biloba dus onsterfelijk. Totdat de vrouwelijke boom in Tilburg stinkende vruchten produceert en de gemeentelijke de zaag erin zet.
LEES OOK: